Bir kancha amyerika genetiklari (Davenport, Djoks, Bryus, Kodlinz va boshkalar) 1908-1917
yillarda geterozis va inbred depressiyani tushuntirish uchun dominantlik gipotezasini kutarib chikdilar.
Bu gipotezaga kura geterozis kup mikdordagi dominant genlar
yordamida kelib chikadi, bu genlarning
retsessiv allellari belgining rivojlanishiga ta’sir ko’rsatmaydi va hatto salbiy ta’sir qiladi. Inbred
depressiya gomozigot holiga utgan retsessiv genlar ta’siri natijasida kelib chikadi.
4) Irsiy belgilarni nasldan-naslga utkazuvchi omil hujayra hayotida ma’lum vazifani bajarishi,
o’zini-o’zi hosil qila olishi va hujayra bo’lingandan keyingi Hujayralarga teng taksimlana olishi kerak.
Bu uchala xususiyat fakat xromosomalarga xos. Ammo Hujayra sitoplazmasidagi
ayrim arganoidlarda
Ham yukoridagi xususiyatlar kuzatiladi. Masalan, sitoplazmadagi plastida va mitoxondriyalar Hujayrada
ma’lum bir vazifani bajarib, uz-uzidan kupaya oladi, lekin keyingi Hujayralarga teng bulina olmaydi.
Agar irsiy omil sitoplazma organoidlarida bulib va ular DNK orkali nasldan-naslga
berilsa bunday
irsiyatga sitoplazmatik irsiyat deyiladi.
Sitoplazmadagi barcha irsiy omillar plazmon, yadrodagilar esa genom deb yuritiladi. Irsiy
belgilarni yuzaga chikaruvchi xromosomadagi genlar singari plastidalarda va mitoxondriyada ham irsiy
belgilarni yuzaga chikaruvchi plazmogenlar mavjud. Uz tabiatiga kura
plozmagenlar Har xil bulib,
ikkita guruhga bulinadi; 1)DNK- si bulgan organizmlardagi (plastida,mitoxondriya) va 2) yukumli omil
yoki Hujayra bilan Hamkorlikda yashovchilardagi (plazmidalar, episomalar, viruslar) plazmogenlarga
bulinadi. Bu ikkala xil plazmogenlar uz xususiyatlari bilan yadrodagi
genlarga uxshash bulib, kupgina
fermentlarning sintezini boshkarib, kator irsiy belgilarning yuzaga chikishini ta’minlaydi.
