123
tubdan isloh qilishga Prezidentimiz tomonidan ishlab chiqilgan quyidagi beshta
muhim tamoyil asos qilib olingan:
- iqtisodiyotni mafkuradan xoli qilish, uning ustunligini ta’minlash;
- o’tish davrida davlatning bosh islohotchi bo’lishi;
- butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanishi,
qonunlar
ustuvorligining ta’minlanishi;
- bozor munosabatlariga o’tish bilan bir qatorda aholini ijtimoiy himoyalash
sohasida kuchli chora-tadbirlarni amalga oshirish.
- bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich qaror toptirish.
Bozor munosabatlariga o’tishda bu tamoyillarning hammasi ham muhim
ahamiyatga egadir, lekin ularning ichida bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich
o’tish tamoyili alohida e’tiborga loyiq. Chunki tegishli huquqiy negizni, bozor
infratuzilmalarini
yaratish, odamlarda bozor ko’nikmalarini hosil qilish, yangi
sharoitlarda ishlay oladigan kadrlarni tayyorlash uchun vaqt kerak bo’ladi.
Ushbu holatni yana bir bor e’tirof etgan holda, Prezidentimiz shunday yozadilar:
«Ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan boshqaruvning bozor tizimiga o’tish jarayonida
tadrijiy yondashuvni, «Yangi uy qurmasdan turib, eskisini buzmang»
degan hayotiy
tamoyilga tayangan holda, islohotlarni izchil va bosqichma-bosqich amalga oshirish
yo’lini tanladik. Eng muhimi, parokandalik va boshboshdoqlik ta’siriga tushib
qolmaslik uchun o’tish davrida aynan davlat bosh islohotchi sifatida mas’uliyatni o’z
zimmasiga olishi zarurligini biz o’zimizga aniq belgilab oldik».
Bundan tashqari, bozor munosabatlariga o’tish faqatgina
iqtisodiyot sohalarini
o’zgartirish bilan cheklanmaydi. U ijtimoiy hayotning bir-birlari bilan uzviy bog’liq
bo’lgan barcha sohalarini, shu jumladan siyosiy, ma’naviy-axloqiy, maishiy va boshqa
sohalarni ham tubdan o’zgartirishni taqozo qiladi. Bularning hammasi bozor
iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich, evolyutsion yo’l bilan o’tish haqidagi g’oya juda
muhim va afzal ekanligini ko’rsatadi.
Bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o’tish tamoyilini amalga oshirish
iqtisodiyotni isloh qilishning asosiy bosqichlarini aniq farqlash, bu bosqichlarning har
biri uchun aniq maqsadlarni, ularga erishish vositalarini belgilab olishni talab qiladi.
Shu vazifalarni hal qilish uchun birinchi bosqichda isloh qilishning quyidagi
muhim yo’nalishlari aniqlab olindi va amalga oshirildi:
- o’tish jarayonining huquqiy asoslarini shakllantirish, islohotlarning qonuniy-huquqiy
negizini mustahkamlash;
- mahalliy sanoat, savdo,
maishiy xizmat korxonalarini, uy-joy fondini
xususiylashtirish, qishloq xo’jaligida va xalq xo’jaligining boshqa sohalarida
mulkchilikning yangi shakllarini vujudga keltirish;
- ishlab chiqarishning pasayib borishiga barham berish, moliyaviy ahvolning
barqarorlashuvini ta’minlash.
Respublikada bozor munosabatlariga o’tishning birinchi bosqichida iqtisodiyotda
va ijtimoiy sohada yuz bergan tub o’zgarishlar uning o’z taraqqiyotida keyingi sifat
jihatdan yangi bosqichga o’ta boshlash uchun mustahkam shart-sharoit yaratdi. Shu
