530
1-mavzu: «Iqtisodiyot nazariyasi» faning predmeti va bilish uslublari
1. Quyidagilarning qaysi biri iqtisodiyot nazariyasining
predmetiga taaluqli
emas va nima uchun?
1. Ehtiyojlarning maksimal darajada qondirilishi;
2. CHeksiz resurslar;
3. CHeksiz ehtiyojlar;
4. Resurslardan samarali foydalanish.
2. Mikroekonomika va makroekonomikaga taaluqli fikrlarni aniqlang.
A) davlat narxlarni erkinlashtirish siyosatini amalga oshirmoqda.
B) uzoq davr mobaynida yo\ingarchilikning bo’lmasligi O’zbekistonning bir
qancha hududida don ekinlari hosildorligini kamaytirdi.
V) O’zbekistonda minimal ish haqqi 11550 so’mni tashkil etadi.
G) byudjet kamomatning bartaraf etilishi inflyatsiya
darajasini pasaytirish
vositalaridan biridir.
D) soliq stavkalarining pasaytirlishi mamlaktda ishlab chiqarish faolligining
oshishiga olib keladi.
E) studentning stipendiya miqdori uning oilasining o’rtacha daromadiga yoki
o’zining shaxsiy daromadiga bo\liqdir.
J) milliy pul birligining konvertatsiyasini joriy qilinishi tashqi iqtisodiy
faoliyatni erkinlashtirish elementlaridan biridir.
3. Quyidagi iqtisodiy oqimlarni ular paydo bo’lishini
tarixiy ketma ketlikda
joylashtiring:keynschilik, fiziokratlar, marjinalizm, klassik oqim,
neoklassik oqim,
merkantelizm.
4. Quyidagi bog’liqliklarni ko’rib chiqing:
A) daromad va ta’lim olish;
B) past daromad va ko’p bolalilik;
V) ish haqqining o’sishi va mamlakatda narx umumiy darajasining o’sishi;
G) bozorda tovar taklifining o’zgarishi va shu tovar narxining o’zgarishi.
Bu yerda sabab nima va oqibat nima? Sabab va oqibatning o’rni almashsa
bo’ladimi?
2-Mavzu: Ishlab chiqarish jarayoni mazmuni va uning natijalari.
1. Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizi\i (I.ch.i.e.ch.) berilgan.
Agar:
a) X tovarini ishlab chiqarayotgan tarmoqda FTP X mahsulotini 60 birlikka
(donaga) yetkazsa;
b) Y tovari ishlab chiqarilayotgan tarmoqqa qo’shimcha
resurslarning jalb
qilinishi Y tovar miqdorini 20 birlikka oshirish imkonini beradi.
v) bu jarayon ikkala tarmoqda ham amalga oshadimi?
Y
531
50 I.ch.i.e.g.
0 10
X
2) X va Y tovarlarini ishlab chiqarishda barcha foydalaniladigan resurslar
mutloq o’rinbosardir.
a) agar ma’lum mamlakatda faqat X va Y tovarlari ishlab chiqarilsa, ishlab
chiqarish imkoniyatlari egri chizi\i qanday ko’rinshiga ega bo’ladi.
b) agar resurslar mutlaqo bir birni o’rnini bosa olmasa i.ch.i.e.ch.
qanday
bo’ladi?
3) Markazlashgan rejali, an’anaviy va bozor iqtisodiyotiga asoslangan
jamiyatlar uchun umumiy bo’lgan muammolar mavjudmi? Savolning bu tarzda
qo’yilishiga qo’shilasizmi?
4) a) «Nima ishlab chiqarish?» degan savol resurslarning
cheklanganligi
sharoitida paydo bo’lib, xususiy biznesga taaluqlidir.
b) «Qanday ishlab chiqarish kerak» degan savol ko’p sonli mehnatga layoqatli
aholisi bor jamiyat uchun taaluqli emas.
v) «Kim uchun ishlab chiqarish kerak?» degan savol markazlashgan rejali
iqtisodiyot uchun aktual emas. Har bir puktga bergan javobingizni asoslang.
5) Ishlab chiqarish omillaridan maksimal foydalanish quyidagi natijalarga olib
keladi.
a) aholi bandligining oshishiga;
b) «texnologik» o’sishga;
v) ishlab chiqarilgan ne’matlarning ko’payishiga.
Ishlab chiqarish omillarini
ayting va to’\ri javobni bering.
6) Quyidagi faoliyat turlarini ko’rib chiqing.
a) avtomobilь ishlab chiqarish;
b) kitob yozish;
v) filьmni muratga tushirish;
g)
savdo bitimi tuzish;
d) dissertatsiya himoya qilish.
Sizningcha, bu faoliyat turlari (yoki faqat moddiylari) natijalarining barchasi
jamiyat boyligining elementlari bo’la oladimi?
7) Insonlarning cheksiz ehtiyojlari resurslar kamyobligini belgilaydi. Siz bu
ko’rsatmaga qo’shilasizmi? Javobingizni asoslang.
8) «Vaqt – bu pul» degan fikr Bendjamin Franklinga tegishlidir. O’z
sharxingizni bering.
