|
Asosiy darslik va o`quv qo`llanmalar
|
| bet | 21/194 | | Sana | 25.11.2023 | | Hajmi | 0,75 Mb. | | #105264 |
Bog'liq O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi n-hozir.orgAsosiy darslik va o`quv qo`llanmalar
|
1
|
Vulkonis Y., Muradov SH.
|
«Osnovi ekologii»
|
T.: “Mehnat” 2001. (24 ta rus tilida) о‘quv qо‘llanma.
|
28.081
V158
|
U-5706
| |
2
|
Ergashev A.
|
“Umumiy ekologiya”
|
T.:«О‘zbekiston» 2003. (20 ta kiril alifbosida) о‘quv qо‘llanma.
|
28.081ya73
YE74
|
U-5936
| |
3
|
Ergashev A., Ergashev T.
|
“Ekologiya, BIOSfera, va tabiatni muhofaza qilish”
|
T.:«Yangi asr avlodi» 2005. (25 ta lotin grafikasi) о‘quv qо‘llanma
|
28.081.
YE67
|
U-6309
| |
4
4
|
Sultonov P.S., Ahmedov B.P.
|
“Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish asoslari”
|
T.:“G‘.G‘ulom”2006. (4ta kiril alifbosida) о‘quv qо‘llanma.
|
20.1
S96
|
U-6453
| |
5
|
Baratov P.
|
“Tabiatni muhofaza qilish”
|
T.: О‘qituvchi”1991. (3 ta kiril alifbosida) о‘quv qо‘llanma.
|
20.1ya73
B29
|
U-4706
| |
6
|
Shodimetov Y.
|
“Ijtimoiy ekologiyaga kirish”
|
T.: О‘qituvchi”1994. (25 ta kiril alifbosida) darslik.
|
60.550.03ya73
SH74
|
U-5003
| |
7
|
Tо‘xtaev A.S.
|
“Ekologiya”
|
T.: “О‘qituvchi” 1998. (50 ta kiril alifbosida) о‘quv qо‘llanma.
|
28.081ya73
T98
|
U-5344
| |
8
8
|
Tо‘xtaev A.S. , Xamidov A.
|
“Ekologiya asoslari va tabiatni muhofaza qilish”
|
T.: “О‘qituvchi” 1994. (10 ta kirill alifbosida) о‘quv qо‘llanma.
|
28.08ya72
T98
|
U-5053
|
Qo`shimcha adabiyotlar:
Beknazov R.U., Novikov Y.V. Oxrana prirodi. T. «O’qituvchi».1995.
O`zbekiston Respublikasi “Qizil kitobi”, 2 tom. O`simliklar, T.: «Shinor ENK», 1998.
O`zbekiston Respublikasi “Qizil kitobi”, 2 tom. Hayvonot olami, T.: «Shinor ENK», 2003.
Respublika Uzbekistan: Soxranenie biologicheskogo raznoobraziy. Natsionalnaya strategiya i plan deystviy. Tashkent, 1998.
Elektron ta`lim resurslari:
1. www. tdpu.uz
2.www.pedagog.uz
3.www.Ziyonet.uz
4.www.edu.uz
5.tdpu-INTRANET.Ped.
6. www.grain. ru
7. www.plant protection.com
Izoh:Qo’shimcha adabiyotlar Toshkent shahrida joylashgan ilmiy kutubxonalarda mavjud bo’lib, talabalarga foydalaniladigan aniq adabiyotlar royxati beriladi.
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI "BOTANIKA, EKOLOGIYA VA HUJAYRA BIOLOGIYASI" kafedrasi
"EKOLOGIYA" fanidan
MA’RUZALAR MATNI
Bilim sohasi: 100 000 - Gumanitar soha Bakalavriat yo’nalishi: Psixologiya (Psixolog. Psixolog konsultant)
TOSHKENT - 2014
MUNDARIJA
|
Kirish
|
| |
1-mavzu: Kirish. Ekologiya kursi, maqsadi, vazifasi, tuzilmasi va tarixi.
|
47-59
| |
2-mavzu: Tabiat va jamiat orasidagi munosabatlar. ITR ni atrof-muhitga ta’siri
|
60
| |
3-mavzu: Tabiatni muhofaza qilishnibg ilmiy nazariy asoslari.
|
66-79
| |
4-mavzu Populyatsiyalar ekologiyasi
|
80
| |
5-mavzu: Ekotizimlar ekologiyasi
|
86
| |
6-mavzu: Biosfera
|
94
| |
7-mavzu: Tabiiy resurslar va ulardan oqilona foydalanish.
|
102
| |
8-mavzu: Atmosfera va uni muhofazasi
|
111
| |
9-mavzu: Suv resursi va uni muhofazasi.
|
120
| |
10-mavzu: Tuproq va uni muhofazasi
|
126
| |
11-mavzu: O’simlik resurslari va uni muhofaza qilish
|
132
|
|
| |
12-mavzu: Hayvonot dunyosi va uni muhofaza qilish.
|
139
| |
13-mavzu: Muhofazaga olingan hududlar.
|
145
| |
14-mavzu: Tabiatni muhofaza qilish ta’lim va tarbiyaviy xususiyatlari.
|
155
| |
Mustaqil ta’lim mavzulari
|
163
|
K I R I SH
XXI asr bo’sag’asida insoniyat oldida turgan eng muhim muammolardan biri – bu tabiatni asrash va ekologiya muammolarni hal qilish bo’lib qolmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning “Ozbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik va taraqqiyot kafolatlari’ nomli asarida shunday deyilgan: “Ekologik muammo – Yer yuzining hamma burchagida ham dolzarb. Faqat uning keskinlik darajasi dunyoning turli mamlakatlari va mintaqalarida turlichadir”1.
Markaziy Osiyoda ekologik xavfning g’oyat xatarli zonalaridan biri vujudga kelganligini aytib o’tish joizdir. Bu xavfning mohiyati shundan iboratki, bu holat avvalo deyarli yarim asrga teng vaqt ichida mazkur muammo borligini inkor etish va tan olmaslik natijasida kelib chiqdi. Ekologik jihatdan tahdidli holatga qarshi zudlik bilan chora tadbirlar ko’rilishi lozimligi Prezident I.A. Karimov asarida atroflicha yoritib berilgan.
Bugungi kunda mustaqil O’zbekistonimizda iqtisodiy islohatlar izchillik bilan amalga oshirilmoqda. Xalq xo’jaligining barcha tarmoqlari tezkorlik bilan rivojlanayotganligi ekologik muhitga o’z ta’sirini o’tkazmoqda. Prezident I.A. Karimov ta’kidlaganidek:
“Atrof muhit ekologiyasining buzilishiga asosiy sabablardan biri tabiiy boyliklardan foydalanishda moddiy va ma’naviy javobgarlikni his qilmaslik sanoat sohasida katta hajmda mahsulitlar ishlab chiqarish ilinjida vaqtida sanoat chiqindilarini zararsizlantirish masalalariga e’tibor bermaslikdir”2.
Atmosferani ifloslantiruvchi asosiy manbalardan biri ishlab chiqarish korxonalaridir. Respublikamizda joylashgan nlab kimyo zavodlarining hammasida ham atrof muhitga chiqarilayotgan zararli chiqindilar muammosi hal etilgan emas
Ekologik muammolarning birinchisi – biosfera tabiiy jarayonlar uchun xosdir. Masalan, vulqonlar otilishidan hosil bladigan zgarishlar natijasida global miqyosida zararlar kelib turadi. ekotizimda muvozanat tezroq tiklansada, lekin ularning oqibatlari hiyla vaqt bilinib turishi mumkin. ekologik holatlarning ikkinchi shakli – tabiiy hodisalar blib, u inson faoliyati ta’sirida yuz beradi.
Inson ishlab chiqarish faoliyatining umumbashariy xarakteri bilan bog’liq quyidagi ekologik zgarishlar sodir blmoqda:
“Yer yuzidagi rmonlar hajmi har yili 11 mln gektarga qisqarib bormoqda. Osiyo va Lotin Amerikasi tropik mintaqalardagi o’rmonlarda esa, yangilanib turadigan o’simlik resurslarning asosiy zaxiralari to’plangan. Bundan tashqari, Sayyoramizning boyligini tashkil etgan bu o’rmonlar biosfera an’anaviy “Planeta o’pkasi” funksiyalarini saqlab qolishda katta ahamiyatga ega. O’rmon zahiralari faqatgina xom ashyo manbai emas, balki ular tabiiy suv aylanishini ham ta’minlaydiki, o’rmonlardagi suv bug’lanishi hisobiga yong’ingarchilikning ½ qismidan ko’prog’i to’g’ri keladi. Bu esa, tuproq yuzasiga mo’tadil ta’sir ko’rsatadi, ozuqa bo’ladigan mineral moddalarning tiklanib turishi ta’minlanadi”.
1-mavzu
|
Kirish. Ekologiya kursi, maqsadi, vazifasi, tuzilmasi va tarixi.
|
|
| |
