6
va tabiat kuchlaridan himoya sifatida foydalangan.
Ki yim uchun
odatda qo‘l ostida bor gazlamalardan foydalanilgan. Inson-
ning birinchi kiyimlari hayvon terisidan, suv o‘tkazmaydigan
yopinchiqlar baliq ichaklaridan bajarilgan, gavdani o‘ragan bi-
rinchi gazlamalar barglar va o‘tlardan tayyorlangan.
Gazlamalar va ularning ishlab
chiqarish usuli kiyim shak-
lini aniqlagan. Qo‘pol va qattiq gazlamalardan konstruksi-
yasi murakkab bo‘lmagan shakllar yaratilgan,
ancha plastik
va yupqa gaz lamalarning paydo bo‘lishi esa murakkab siluet
shakl lar yaratish imkonini bergan. Kiyim bichilish xarakteri
va kiyish usuli bilan farqlangan.
Qadimgi kiyimning hamma
shakllarini asosiy uch turga ajratish mumkin:
1.
Tikilmagan (bichilmagan)
kiyim. U bir bo‘lakdan tayyor-
langan, gavda atrofida o‘ralgan yoki tashlangan va bog‘langan,
to‘g‘nag‘ich bilan biriktirib qo‘yilgan yoki belbog‘ bilan ushlan-
gan.
2.
Ustga qo‘yilgan (bichilgan)
kiyim, chetlari aylana to‘g‘ri
burchak shaklidagi yoki o‘rtasida
bosh uchun teshikli aylana
shaklidagi gazlama bo‘lagidan iborat bo‘lgan (Janubiy Amerika
hindulari va boshqa xalqlar kiygan temrina kabi).
3.
Tikilgan kiyim (tunika – ko‘ylak va birinchi ishtonlar ka-
bi). U bosh, oyoq, qo‘llar uchun
teshiklar bilan gazlamadan,
charmdan tayyorlangan, keyinroq yenglar tikilgan.
Sharq xalqlari bunday kiyimni yengil yupqa gazlamalardan
tikishgan. Kiyimning ko‘ylak bichimi uzoq o‘tmishda
paydo
bo‘lgan va ko‘p xalqlarda hozirgacha mavjud.
