|
O`zaro elektr sigim. Kondensatorlar
|
| bet | 53/86 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 389,37 Kb. | | #126669 |
Bog'liq O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi q-fayllar.org5.O`zaro elektr sigim. Kondensatorlar. Iuqorida ko`rdiki, yakkalangan,
yani boshqa o`tkazgichlar tasiridan izolyasiyalangan o`tkazgichning
ϕ
q
C
=
(87)
elektr sigimi kichik bo`lganda ham uning o`lchamlari juda katta bo`ladi.
Masalan, elektr sigimi 1 mkf bo`lgan yakkalangan sharning radiusi 9 km ga
teng. Binobarin, o`lchami juda katta bo`lgan bunday yakkalangan
o`tkazgichlarni elektr sigim sifatida ishlatib bo`lmasligi, sigimi katta, lekin
o`lchamlari kichik bo`lgan elektr sigimlarining yaratilishiga olib keldi. Agar
o`tkazgich yakkalanmagan, yani uning yaqinida boshqa o`tkazgichlar mavjud
bo`lsa, uning elektr sigimi S yakkalangan holatidagidan katta bo`lar ekan. Bunga
sabab, q zaryadli A o`tkazgich atrofidagi o`tkazgichlarning yaqin sirtlarida q
zaryadga teskari orali induksiyalangan zaryadlar hosil bo`lib, u ham o`z o`rnida
A o`tkazgichning potensialini kamaytiradi va uning elektr sigimini oshiradi.
Amalda esa bir–biridan dielektriklar bilan ajralgan, miqdor jihatdan teng,
qarama–qarshi ishorali zaryadlar bilan zaryadlangan ikkita o`tkazgichlar
sistemasi o`zaro elektr sigim yordamida zaryadlangan sigimlarni hosil qilinadi.
+
+ + + +
+ +
+ +
+ A +
+ +
+ +
+ + + +
10–rasm.
Agar zaryadlangan ikkita o`tkazgichlar orasidagi potensiallar ayirmasi
2
1
ϕ
ϕ
−
va ulardagi zaryadlarning absolyut qiymati q bo`lsa, formulaga asosan
ikki o`tkazgichning o`zaro elektr sigimi S quyidagiga teng bo`ladi:
2
1
ϕ
ϕ
−
=
q
C
(88)
Bu ifodaga binoan o`zaro elektr sigimni quyidagicha tariflash mumkin:
Ikki o`tkazgichning o`zaro elektr sigimi deb, ular orasidagi potensiallar
|
| |
