1 simens (Sm) deb, uchlarida 1 V kuchldanish bo`lganda 1 A tok
o`tadigan o`tkazgichning o`tkazuvchanligiga aytiladi.
Odatda, amaliy hisoblashlarda o`tkazuvchanlikning teskari ifodasi
bo`lgan kattalikdan foydalaniladi va unga o`tkazgichning qarshiligi deyiladi:
G
R
1
=
(95)
Turli hil o`tkazgichlar zanjirdan o`tayotgan tokni turlicha cheklaydi yoki
tokka turlicha qarshilik ko`rsatadi.
O`tkazgichning zanjiridagi tokni cheklash hossasiga o`tkazgichning
qarshiligi deyiladi.O`tkazgichning qarshiligi R orqali tok kuchi I ning
kuchlanish U ga bogliqligini quyidagi ko`rinishda yozish mumkin:
R
U
I
=
(96)
Tok kuchining kuchlanish va qarshilikka bunday ko`rinishdagi
bogliqligiga zanjirning bir qismi uchun Om qonuni deyiladi. Bu qonun elektr
hodisalari to`grisidagi talimotning asosiy qonunlaridan biri bo`lib, u quyidagicha
tariflanadi:
Zanjirning bir qismidan o`tayotgan tokning kuchi o`tkazgich uchlaridagi
kuchlanishga to`gri proporsional va o`tkazgichning qarshiligiga teskari
proporsionaldir.
SI da o`tkazgichning qarshiligi Om (
Ω
) hisobida o`lchanadi. Om deb,
uchlaridagi kuchlanish 1 V bo`lganda 1 A tok o`tkazadigan o`tkazgichning
qarshiligiga aytiladi.
O`tkazgichning qarshiligi uning ulchamlariga va ichki tuzilishiga bogliq
bo`lgan kattalikdir. Agar o`tkazgich silindrsimon shaklda bo`lsa, uning
qarshiligi R, uzunligi
ga to`gri va ko`ndalang kesim yuzi S ga teskari
proporsional bo`ladi:
s
l
R
ρ
=
(97)
bunda
ρ
–o`tkazgichiing solishtirma qarshiligi bo`lib, u o`tkazgich materialining
ichki hususiyatlariga va tashqi sharoitga bogliq, SI da solishtirma qarshilik OM,
m hisobida o`lchanadi.
| 