Zanjirning bir qismi uchun om qonuni

Download 389,37 Kb.
bet	57/86
Sana	22.12.2023
Hajmi	389,37 Kb.
	#126669

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 86

Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi q-fayllar.org

O`tkazgich uchlaridagi potensiallar ayirmasi yoki kuchlanish deb, bir birlik musbat zarjadni utkazgich builab kuchirishda utkazgichdagi elektr

3.Zanjirning bir qismi uchun om qonuni. O`tkazgich bo`ylab
zaryadlarning harakatlanishi uchun o`tkazgich uchlarida potensiallar
ayirmasining bo`lishi, boshqacha qilib aytganda, o`tkazgich ichida maydon
bo`lishi shart. O`tkazgich uchlaridagi potensiallar ayirmasi elektrostatikadan
farqli ravishda kuchlanish deyiladi va U (lotincha "u") harfi bilan belgilanadi.
Zaryadlarning o`tkazgich bo`lib ko`chishida o`tkazgichdagi elektr

maydon kuchlari ish bajaradi.

O`tkazgich uchlaridagi potensiallar ayirmasi yoki kuchlanish deb, bir

birlik musbat zarjadni utkazgich builab kuchirishda utkazgichdagi elektr

maydon kuchining bajargan ishiga miqdor jihatdan teng bo`lgan fizik

kattalikka aytiladi, yani:
0

q

A

U
=

(93)
Demak, berilgan o`tkazgich uchlaridagi kuchlanish bilan o`tkazgichdagi

elektr toki kuchi orasida boglanish mavjud bo`lishi kerak. Elektr toki vositasida

bu boglanishni aniqlash uchun turli tajribalar o`tkazilgan. Qutblaridagi
kuchlanishni asta–sekin o`zgartirsa bo`ladigan tok manbaiga o`tkazgich ulansa,
undan o`tayiotgan elektr tokining kuchi o`tkazgich uchlariga q`oyiilgan
kuchlanishga to`gri proporsional bular ekan

CU

I
=
(94)

Bu boglanishni tajriba asosida birinchi bo`lib, 1826 yilda nemis fizigi G.Om

(1784–1854) aniqlagan.

Tok kuchining formulasi dagi proporsionallik koeffisienti bo`lib, unga
o`tkazgichning qancha katta bo`lsa, berilgan kuchlanishda o`tkazgichdan
shuncha katta tok o`tadi.
SI da o`tkazuvchanlik birligi qilib simens (Sm) qabul qilingan.

Download 389,37 Kb.

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 86

Download 389,37 Kb.