278
Internetning muhim xususiyati – bu marketing elementlarining
integratsiyasi. Ananaviy marketing kompleksini (4P) internet-loyihaga
ajratish qiyin. Masalan, web-sayt dizayni va navigatsiya to’g’ridan-to’g’ri
marketing kompleksining to’rtala elementiga qo’llaniladi.
Marketing kompleksi elementlarini integratsiya (
birlashtirish
) dan
tashqari, elektron bozor
konvergentsiya
jarayoni bilan ajralib turadi.
Konvergensiya
- ilgari turli xil bozorlarga tegishli bo’lgan tovarlar
va xizmatlarni bitta bozorga olib boradigan jarayon.
Natijada deyarli barcha raqamli
mahsulotlar bir-biri bilan
raqobatlashadi.
Aslida, yaqinlashuv jarayoni 4 ta asosiy variantda mavjud:
1.
Mahsulotlarning
konvergensiyasi
.
Audioyozuvlar,
vizual
mahsulotlar, jurnal maqolalari elektron bozorda raqamli formatda mavjud,
xuddi shu dasturiy mahsulotlar tomonidan qayta ishlanishi mumkin. Agar
mahsulot ham jismoniy, ham raqamli shaklda mavjud bo’lsa,
konvergentsiya formatlardan birini yo’q qilishga olib kelishi mumkin.
Masalan, elektron kutubxona kataloglarini joriy etish asta-sekin an’anaviy
qog’oz kataloglarni almashtirmoqda
2.
Jarayonlarning konvergensiyasi
. Bir xil jarayon ilgari turli xil
jarayonlar tomonidan bajarilgan turli funktsiyalarni amalga oshirish uchun
ishlatilishi
mumkin.
Bunga
misol
iste’molchilar
to’g’risidagi
ma’lumotlarni to’plash va ulardan foydalanishdir.Axborot turli yo’llar
bilan to’planishi mumkin, ammo keyin darhol bir nechta funktsiyalarni
amalga oshirish uchun foydalaniladi - yangi
mahsulotlarni ishlab chiqish,
ularning xususiyatlarini iste’molchilarning individual ehtiyojlariga
moslashtirish, tovarlarni sotish va sotish, ularni narxlash.
Natijada ishlab
chiqarish, marketing, sotish, iste’mol qilish va sotishdan keyingi xizmatlar
iste’molchilar qiymatini yaratishning yagona jarayoniga birlashadi.
Ushbu
jarayonni endi alohida bosqichlarga bo’lish mumkin emas,
bir nechta
jarayonlar nafaqat doimiy, balki parallel ravishda ham amalga
oshiriladi.
Bu elektron biznes nafaqat muqobil kanal, balki yangi bozor
ekanligi foydasiga muhim dalildir.
3.
Infratuzilmaning konvergensiyasi
. Bunga ilgari har biri o’z
tarmog’ida monopoliyadan imtiyozga ega bo’lgan telefon kompaniyalari,
kabel
tizimlari
operatorlari,
sputnikantennalari,
raqobatchilariga
aylanishiga olib keldi. Bunday konvergentsiya (yaqinlashish) turli
tashkilotlarni yagona soliqqa tortish muammosini keltirib chiqaradi.
279
4.
Bozor makonining konvergensiyasi
. Globallashuv jarayonlari
alohida
mintaqaviy
va
milliy
bozorlarning
konvergensiyaga
(
yaqinlashishga) olib keladi.
Axborot texnologiyalarining
rivojlanishi, agar sun’iy to’siqlar
o’rnatilmasa, geografik asosda monopoliyalarning yo’q bo’lib ketishiga
olib keladi.
