O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Download 2,17 Mb. Pdf ko'rish
bet	191/212
Sana	17.05.2024
Hajmi	2,17 Mb.
	#239950

1 ... 187 188 189 190 191 192 193 194 ... 212

Bog'liq
Marketing asoslari Darslik D H Xolmamatov S K Boyjigitov Samarqand

Qidiruv tizimi turlari
Axborotlar manba’i

Qidiruv Tizimi
(inglizchada “search engine”) - immmmmm reba
bu komputerda, kompyuter
tarmog’ida yoki
butunjahon
web
tarmog’ida world wide web saqlanayotgan ma’lumotlarni qidirishga
mo’ljallangan dasturdir. Internet qidiruv tizimi Information Retrieval
systemdan kelib chiqqan. Bu sistema ma’lumotlar bazasi uchun kalit-
so’zlar indeksini yaratib, natijada ushbu kalit-so’z qatnashgan qidiruv
so’rovnomasiga javob sifatida natijalar ro’yxatini ko’rsatish imkoni paydo
bo’ladi.Qidiriv tizimining afzalliklaridan biri bu kerakli ma’lumot yoki
axborotni
qisqa
vaqt
ichida
komputer
xotirasidan
topib
uni
foydalanuvchiga yetkazishdir. Qidiruv tizimining asosiy vazifalari, hamda
tarkibiy qismlari quyidagilardir:
•
Indeks yaratish va yangilab turish (hujjatlardagi ma’lumotlar
strukturasi);
•
Qidiruv so’rovnomalarini bajarish;
•
Qidiruv natijasini imkon qadar mazmunli, ya’ni tushunarli shaklda
ko’rsatish.
Odatda ma’lumotlar qidirish avtomatik ravishda amalga oshiriladi,
masalan WWW da Webcrawler, alohida kompyuterda esa foydalanuvchi
belgilagan Indexlar ro’yxatidan barcha ma’lumotlarni o’qish.
Qidiruv tizimi turlari
Qidiruv tizimlarini bir qancha belgilariga
ko’ra turlarga ajratish mumkin. Quyidagi belgilar misol sifatida
tanlangandir. Yangi qidiruv tizimini yaratishda ushbu belgilarning
hammasini olish shart emas.
Axborotlar turi
Turli xil qidiruv tizimlari turli xil axborot turlarini
qidira oladi. Avvaliga umumiy qilib ma’lumotlar turini ko’rsatish mumkin,
masalan, matn, tasvir, videotasvir, audiofayl va b. Natijalar ham ushbu
turlarga bog’liq holda tartibga solinadi. Matn qidirilganda natija sifatida
ushbu matndan kalit-so’z qatnashgan bir qism ko’rsatiladi.
Axborotlar manba’i
Klassifikasiyaning yana bir turi bu qidiruv
tizimi topgan axborotning manbai hisoblanadi. Ko’pincha qidiruv
tizimining nomi axborotlani qaysi manbadan qidirishini ko’rsatadi.
•
Web qidiruv tizimi – WWW dan ma’lumot qidiradi;

292
•
Usenet qidiruv tizimi - butun dunyoga taqsimlangan munozaralar
mediumi (vositasi) hisoblanadigan Usenetdan ma’lumot qidiradi;
•
Intranet qidiruv tizimi - alohida tashkilotning ichki tarmog’idagi
kompyuterlardan ma’lumot qidiradi;
•
Desktop qidiruv tizimi - alohida kompyuterning ma’lumotlar
bazasidan ma’lumot qidiradigan dastur.

Download 2,17 Mb.

1 ... 187 188 189 190 191 192 193 194 ... 212

Download 2,17 Mb.

Pdf ko'rish