293
oshirishda esa indeks yaratishdan foydalanadi. So’rov nimani
interpretasiya qilish ko’pincha sodda sintaksisga asoslangaholda amalga
oshiriladi. Eng yirik qidiruv
tizimi hosoblanmish Google, Yahoo
Search va Microsoft Live Search mana shu uslubda ishlaydi.
Natijani ko’rsatish.
Qidiruv natijasi ko’rsatadigan sahifa ko’pgina
qidiruv
tizimlari
tomonidan
ikkiga:
tabiiy
ro’yxat
va
homiylar linklariga ajratiladi. Homiylar linklari to’lov asosida qidiruv
indeksiga kiritilgan bo’lsa, tabiiy ro’yxatda qidirilayotgan kalit-so’z
qatnashgan bo’lsagina ko’rsatiladi. Foydalanuvshiga qidiruv tizimidan
foydalanishni osonlashtirih maqsadida natijalar muvofiqlik boy’icha
(Ranking)
saralanadi, lekin har bir qidiruv tizimi saralash uchun o’z
me’yorlariga egadir. Bu me’yorlarga quyidagilar kiradi:
•
ma’lumotning ahamiyati (Google uchun PageRank-ko’rsatkichi);
•
har bir topilgan malumotda qidirilayotgan kalit-so’zning qanchalik
ko’p uchrashi va joylashgan o’rni;
•
so’ralgan ma’lumotni baholash va soni;
•
boshqa sahifalardan ushbu kalit-so’z qatnashgan sahifaga qanchalik
ko’p linklar berilganligi;
•
link beriladigan sahifalarning sifati.
Ijtimoiy tarmoq tushunchasi.
Tarkibi,
faqatgina ishtirokchilardan
iborat va ular orasida muloqatni o’rnatuvchi, ko’p foydalanuvchili
interaktiv web saytlar asosida yaratilgan tarmoq ijtimoiy tarmoq deb
tushuniladi. Mazmuniga ko’ra ijtimoiy tarmoq ikki bosqichli bo’ladi:
1.
Foydalanuvchilar orasidagi muloqatni o’rnatib
beruvchi dasturiy -
apparatli kompleks;
2.
Foydalanuvchilar orasidagi umumiy qiziqishlarni aniqlash, guruhlar
orasidagi muloqat internet tarmog’i orqali bajarilishi.
Ijtimoiy
tarmoq - bu odamlar, ko’pincha Facebook, Twitter,
LinkedIn va Google+ kabi ijtimoiy media saytlari orqali aloqalarni
o’rnatish orqali biznes yoki ijtimoiy aloqalarni kengaytirish amaliyotidir.
Oltita darajadagi ajratish kontseptsiyasiga asoslanib (sayyoradagi har
qanday ikki kishi beshta vositachidan iborat zanjir orqali aloqa o’rnatishi
mumkinligi haqidagi fikr) ijtimoiy tarmoqlar
odamlarga aloqalarni
o’rnatishga yordam beradigan o’zaro bog’liq onlayn jamoalarni (ba’zan
ijtimoiy grafiklar deb nomlanadi) yaratadi. Bu ular uchun yaxshi bo’lar
edi, lekin ular boshqacha uchrashishlari dargumon.
Ijtimoiy media platformasiga qarab, a’zolar boshqa har qanday
a’zoga murojaat qilishlari mumkin.
Boshqa hollarda, a’zolar o’zlari
ulanadigan har kim bilan, keyin esa aloqada bo’lgan har qanday kishi bilan
294
bog’lanishlari mumkin va hokazo. Ba’zi xizmatlar a’zolari boshqa a’zolar
bilan bog’lanish uchun oldindan mavjud bo’lgan ulanishni talab qiladi.
Ijtimoiy tarmoqlar jamiyatlarning o’zlari mavjud bo’lgan vaqtga
qadar davom etgan bo’lsa-da, Internetning bunday ulanishlarni
osonlashtiradigan beqiyos potentsiali ushbu
hodisaning ekspansional va
doimiy ravishda kengayishiga olib keldi. Ijtimoiy media platformalaridan
tashqari, ijtimoiy aloqalar va hamkorlik uchun imkoniyatlar biznes-
ilovalarda tobora kengayib bormoqda.
