Eng ko’p qo’llaniladigan qidiruv tizimlarining belgilari

293 
oshirishda esa  indeks yaratishdan foydalanadi. So’rov nimani 
 interpretasiya  qilish ko’pincha sodda sintaksisga asoslangaholda amalga 
oshiriladi. Eng yirik qidiruv tizimi hosoblanmish Google, Yahoo 
Search va Microsoft Live Search mana shu uslubda ishlaydi. 
Natijani ko’rsatish.
Qidiruv natijasi ko’rsatadigan sahifa ko’pgina 
qidiruv 
tizimlari 
tomonidan 
ikkiga: 
tabiiy 
ro’yxat 
va 
homiylar linklariga ajratiladi. Homiylar linklari to’lov asosida qidiruv 
indeksiga kiritilgan bo’lsa, tabiiy ro’yxatda qidirilayotgan kalit-so’z 
qatnashgan bo’lsagina ko’rsatiladi. Foydalanuvshiga qidiruv tizimidan 
foydalanishni osonlashtirih maqsadida natijalar muvofiqlik boy’icha 
(Ranking) saralanadi, lekin har bir qidiruv tizimi saralash uchun o’z 
me’yorlariga egadir. Bu me’yorlarga quyidagilar kiradi: 
•
ma’lumotning ahamiyati (Google uchun PageRank-ko’rsatkichi); 
•
har bir topilgan malumotda qidirilayotgan kalit-so’zning qanchalik 
ko’p uchrashi va joylashgan o’rni; 
•
so’ralgan ma’lumotni baholash va soni; 
•
boshqa sahifalardan ushbu kalit-so’z qatnashgan sahifaga qanchalik 
ko’p linklar berilganligi; 
•
link beriladigan sahifalarning sifati. 
Ijtimoiy tarmoq tushunchasi. 
Tarkibi, faqatgina ishtirokchilardan 
iborat va ular orasida muloqatni o’rnatuvchi, ko’p foydalanuvchili 
interaktiv web saytlar asosida yaratilgan tarmoq ijtimoiy tarmoq deb 
tushuniladi. Mazmuniga ko’ra ijtimoiy tarmoq ikki bosqichli bo’ladi: 
1.
Foydalanuvchilar orasidagi muloqatni o’rnatib beruvchi dasturiy - 
apparatli kompleks; 
2.
Foydalanuvchilar orasidagi umumiy qiziqishlarni aniqlash, guruhlar 
orasidagi muloqat internet tarmog’i orqali bajarilishi. 
Ijtimoiy tarmoq - bu odamlar, ko’pincha Facebook, Twitter, 
LinkedIn va Google+ kabi ijtimoiy media saytlari orqali aloqalarni 
o’rnatish orqali biznes yoki ijtimoiy aloqalarni kengaytirish amaliyotidir. 
Oltita darajadagi ajratish kontseptsiyasiga asoslanib (sayyoradagi har 
qanday ikki kishi beshta vositachidan iborat zanjir orqali aloqa o’rnatishi 
mumkinligi haqidagi fikr) ijtimoiy tarmoqlar odamlarga aloqalarni 
o’rnatishga yordam beradigan o’zaro bog’liq onlayn jamoalarni (ba’zan 
ijtimoiy grafiklar deb nomlanadi) yaratadi. Bu ular uchun yaxshi bo’lar 
edi, lekin ular boshqacha uchrashishlari dargumon. 
Ijtimoiy media platformasiga qarab, a’zolar boshqa har qanday 
a’zoga murojaat qilishlari mumkin. Boshqa hollarda, a’zolar o’zlari 
ulanadigan har kim bilan, keyin esa aloqada bo’lgan har qanday kishi bilan 

294 
bog’lanishlari mumkin va hokazo. Ba’zi xizmatlar a’zolari boshqa a’zolar 
bilan bog’lanish uchun oldindan mavjud bo’lgan ulanishni talab qiladi. 
Ijtimoiy tarmoqlar jamiyatlarning o’zlari mavjud bo’lgan vaqtga 
qadar davom etgan bo’lsa-da, Internetning bunday ulanishlarni 
osonlashtiradigan beqiyos potentsiali ushbu hodisaning ekspansional va 
doimiy ravishda kengayishiga olib keldi. Ijtimoiy media platformalaridan 
tashqari, ijtimoiy aloqalar va hamkorlik uchun imkoniyatlar biznes-
ilovalarda tobora kengayib bormoqda. 

Download 2,17 Mb.