75
2-qavat rejasi.
Sport yadrosi:
1 – futbol maydoni; 2 – uzunligi 400 metrga teng engil atletika yugurish yo’lkasi;
3 – uzunligi 100 metrga teng engil atletika yugurish yo’lkasi; 4 – yadro, bosқon, disk va nayza
uloқtirish uchun engil atletika sektori; 5 – balandlikka sakrash sektori; 6 – uzunlikka va langar
bilan balandlikka sakrash sektori; 7 – konkida yugurish uchun uzunligi 400 metrga teng muzli
yo’lak.
76
8.2. Yopiq sport inshootlarining hajmiy-rejali yechimi
Sport inshootlari tarkibiga xonalarning uchta guruhi kiradi:
- sportchilar uchun xonalar;
- tomoshabinlar uchun xonalar;
- yordamchi xonalar.
Sport zallarini ikkinchi qavatdan balandroqda joylashtirmaslik maqsadga
muvofiqdir. Birinchi qavatda, odatda, og„ir atletika, yengil atletika, futbol, sport
gimnastikasi zallari joylashadi. Pol yuzasi silliq, gorizontal va sirg„anchiqmas
bo„lishi lozim. To„p bilan o„ynaladigan sport o„yinlari uchun mo„ljallangan
zallarda derazalar va chiroqlarni to„p zarbasidan shikastlanishini oldini oluvchi
mustahkam konstruksiyalar ko„zda tutilishi zarur. Ushbu konstruksiyalarning
poldan 1,8 metr balandlikkacha bo„lgan qismida turtib chiqqan joylar va
botiqliklar, deraza o„rinlari va o„yiqlari bo„lmasligi kerak. Sport zalining sport
uskunalari olib kiriladigan eshiklari, shuningdek uskunalar saqlanadigan inventar
xonalariga o„tish yo„llarining eni 1,8 metrdan kam bo„lmasligi lozim. Inventar
xonalariga o„tish yo„llarini to„ldirmaslikka yo„l qo„yiladi. Yengil atletika yoki
futbol bo„yicha o„quv-mashq mashg„ulotlarini o„tkazish uchun mo„ljallangan
zallar qoshida, shuningdek bitta binoda uchta va undan ortiq boshqa vazifalar
uchun mo„ljallangan sport zallari mavjud bo„lganida yakka tartibda jismoniy
mashg„ulotlar bilan shug„ullanish uchun 12x6x4 m o„lchamli umumiy xona
ko„zda tutilishi zarur.
Sportning har xil turlari uchun sport zallarining parametrlari quyidagi jadval
bo„yicha qabul qilish tavsiya etiladi.
Sport turi
Uzunligi, m
Eni, m
Balandligi, m
Akrobatika
36
18
6
Badminton
15
8
7
Basketbol
28
16
7
Boks (ring o„lchamlari 6x6)
18
12
4
Og„ir atletika
18
9
4
Tennis
36
18
8
Kurash
24
14
4
Qilichbozlik
22
14
4
Voleybol
24
15
8
Badiiy gimnastika
22
15
7
Ta‟kidlash
zarurki,
sport
zalining
balandligi
turtib
chiqqan
konstruksiyalarning eng pastki qismigacha me‟yorlanadi.
Sportchilar uchun yechinish-kiyinish xonalari sport zallari bilan bevosita
yoki yo„lak orqali bog„langan bo„lishi zarur.
77
Sport zali qoshidagi yechinish-kiyinish bloki tarkibiga quyidagilar kiradi:
- kiyim almashtirish xonasi – bir sportchi uchun 2 m
2
;
- kiyimlarni saqlash uchun garderob – bir sportchi uchun 0,7-0,78 m
2
;
- dushxonalar – 7 ta sportchi uchun bitta dush;
- sanitariya bloklari – bir smenada shug„ullanuvchi 30 ta ayol uchun bitta
unitaz; bir smenada shug„ullanuvchi 50 ta erkak uchun 1 ta unitaz va 1 ta pissuar;
- tambur-shlyuz, oyoq vannasi bilan – bir smenada shug„ullanuvchi 20
sportchi uchun 1 ta vanna, bitta vanna o„lchamlari 1x0,85 m
2
.
Dushxonalar bevosita yechinish-kiyinish xonalari bilan, murabbiylar
dushxonalari esa – murabbiylar xonasi bilan bog„lanishi lozim. Instruktorlar va
murabbiylar xonalari bir o„rin uchun 2,5 m
2
hisobidanloyihashtiriladi, lekin bu
xonalarning maydoni 9 m
2
dan kam bo„lmasligi kerak.
Sport korpus tarkibida bitta yoki bir nechta zal, yordamchi xonalar, ba‟zida
esa basseyn bo„lishi mumkin.
Yopiq basseynlar tarkibiga quyidagilar kiradi:
- suzish uchun hovuzlar, o„lchamlari:
50x24x1,8-2,3 m;
25x24x1,2-1,8 m;
- yechinish-kiyinish xonasi, dushxonalari va sanitariya bloklari bilan;
- murabbiylar xonalari, dushxona va sanitariya bloklari bilan;
- texnik xonalar.
Yopiq va ochiq basseynlar hovuzlarining perimetrlari bo„yicha kengligi 1,5-
2,0 metrdan kam bo„lmagan yo„lakcha ko„zda tutilishi lozim. Bu yo„lakchaning
tramplinlar va sakrash minoralari joylashgan yerdagi kengligi, ushbu qurilmalar
o„lchamlarini hisobga olgan holda, 4 metrdan kam bo„lmagan qilib belgilanadi.
Basseynda shug„ullanuvchilar uchun dushxonalar o„tish yo„llarida joylashtirilishi
zarur, sanitariya uzellari yechinish-kiyinish xonalari bilan bevosita bog„lanishi va
shunday joylashtirilishi kerakki, dushxonalardan o„tmasdan turib, hovuzlarga
o„tish mumkin bo„lmasligi lozim.Sun‟iy muz bilan qoplangan yaxmalaklar va
konkida yugurish yo„laklari tarkibiga muzli yuza hosil qilish uchun zarur bo„lgan
barcha muhandislik va texnik xonalar majmuasi (freonli qurilmalari uchun
kompressor xonalari, suvni yomg„ir kanalizastiyasiga chiqarib tashlash kanallari
va hk.) kirishi lozim. Issiqlik o„tkazadigan materiallardan tayyorlangan quvurlar
bilan yaxlit tarzda bajarilgan sovituvchi plita konstruksiyasini hisoblashda muz
holatini parvarish qiluvchi mashinalardan tushadigan vaqtincha yuklamalar
hisobga olinishi zarur.
78
Yopiq yaxmalaklar zallari sport zallariga qo„yilgan talablarga to„liq javob
berishi lozim. Ochiq yaxmalaklarda quyidagilar ko„zda tutilishi kerak: isinish
uchun vestibyul, kiyim almashtirish kabinalari – isinish va dam olish joylari,
prokat xonalari, quritish xonalari, o„quv sinflari, ma‟muriyat xonalari.
|
