330
Agar muddat
n
yilga teng boʻlsa,
PDV
i
n
1
1
ga teng boʻladi.
Quyidagi jadvalda (3-jadval) bir soʻmning har xil foiz stavkalaridagi
keltirilgan qiymatlari koʻrsatilgan.
Jadvaldan koʻrish mumkinki, foiz stavkasi qancha yuqori boʻlsa, bir
soʻmning joriy diskontirlangan (boshlangʻich yilga keltirilgan) qiymati
shuncha kichik boʻladi. Masalan, foiz stavkasi 5% boʻlganda, 10 yildan
keyin oladigan soʻmning bugungi qiymati 61,4 tsentga teng boʻladi, 10
foizlik stavkada esa ushbu koʻrsatkich 38,6 tsentga va 20% boʻlganda
16,2 tsentga teng boʻladi.
Vaqt boʻyicha diskontirlangan (boshlangʻich vaqtga keltirilgan)
daromadni qaraymiz.
Faraz qilaylik, bizda ikki xil daromad bor.
Birinchisini "
A" deb belgilasak, ikkinchi daromadni "
V" deylik. "
A"
daromad 400 soʻmga teng boʻlib, uning 200 soʻmi hozir toʻlanadi,
qolgan 200 soʻmi bir yildan keyin toʻlanadi. "
V" daromad 440 soʻm
boʻlib, uning 40 soʻmi bugun toʻlanadi, 200 soʻmi
bir yildan keyin,
qolgan 200 soʻmi ikki yildan keyin toʻlanadi. Ushbu ikki variantdan
qaysi biri foydaliroq hisoblanadi? Javob: foiz stavkasiga bogʻliq. Ushbu
daromadlarni boshlangʻich vaqtga keltirilgan qiymatini hisoblaymiz.
PDV A
i
200
200
1
;
PDV B
i
i
40
200
1
200
1
2
(
) (
)
.
4-jadval
Diskontirlangan daromadlar turi.
Daromadlar
Yillar boʻyicha keltirilgan
daromad
turi
joriy yil
1-yil
2-yil
A
200
200
0
V
40
200
200
Quyidagi jadvalda daromadlarning ikkala turi boʻyicha
foizlar
stavkasi 5, 10, 15, 20% boʻlgandagi keltirilgan qiymatlari koʻrsatilgan.
331
5-jadval
Daroma
d
Foiz stavkalarida diskontirlangan daromad,
(soʻmda)
turi
i
0 05
,
i
0 10
,
i
0 15
,
i
0 20
,
A
390,5
381,8
373,9
366,7
V
411,9
387,1
365,1
345,6
Jadvaldagi ma’lumotlardan koʻrish mumkinki, daromadlarni tanlash
foiz stavkalariga bogʻliq. Agar foiz stavkasi 10% ga teng va undan
kichik boʻlganda, shaxs "
A" daromad turiga qaraganda "
V" daromad
turini tanlashi yaxshiroq boʻlardi. Foiz stavkasi 15% va undan yuqori
boʻlganda, "
A" daromad turi "
V" daromad
turiga nisbatan yaxshiroq
boʻlar edi.
Bu erda asosiy sabab, "
A" daromad qiymati "
V"
daromadga
qaraganda kam boʻlsa ham, u tezroq toʻlanadi.
