• M x V = Yx P
  • P = M V / Y va Y= M V / P
  • Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet229/342
    Sana13.12.2023
    Hajmi7,53 Mb.
    #118127
    1   ...   225   226   227   228   229   230   231   232   ...   342
    Bog'liq
    MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2) (7)

    AD = S + I + G + Xn. 
    Baholar darajasi va talab qilingan milliy mahsulot hajmi oʻrtasidagi 
    bogʻliqlikni ifoda etuvchi chiziq yalpi talab egri chizigʻi deb ataladi. 
    Buni chizma koʻrinishida tasvirlash mumkin (1-chizma). 
    1-chizmadan koʻrinib turibdiki, yalpi talab egri chizigʻi doimo 
    pastga yoki oʻngga suriladi. 

    Bahodan boshqa omillar ta’siri 
    AD1 
    AD 
    Baho omillarining ta’siri Y 
     
    22.1-chizma. Yalpi talab egri chizigʻi 
    Bunday surilishning sababi har xil. Ma’lumki, alohida olingan 
    tovarlar bozorida talab egri chizigʻining surilishiga asosan daromad 
    samarasi va oʻrinbosar tovarlar sabab boʻladi. Ayrim tovarlarning bahosi 
    pasayganda, iste’molchilarning pul daromadlari koʻproq mahsulot sotib 
    olish imkonini beradi (daromad samarasi). Shuningdek, baho 
    pasayganda iste’molchi ushbu tovarni koʻproq boshqa sotib oladi, 
    chunki u boshqa tovarlarga nisbatan arzonroq boʻladi (oʻrnini bosadigan 
    tovarlar). 
    Milliy bozorda AD-egri chizigʻining trayektoriyasini, ya’ni uning 
    quyiga egilganligini, avvalo pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasi 
    yordamida izohlash mumkin: 
    M x V = Yx P 
    Bu yerda: M – muomaladagi pul miqdori;


    446 
    V – pulning aylanish tezligi; 
    R – iqtisodiyotdagi baholar darajasi (baholar indeksi);
    Y – talab qilinayotgan real ishlab chiqarish hajmi. 
    Bu tenglamadan:
    P = M V / Y va Y= M V / P 
    tenglamalarni 
    keltirib 
    chiqaramiz. 
    Bu 
    tenglamalardan 
    koʻrinadiki, baholar darajasi qancha oshsa, real YaIM hajmiga talab 
    shuncha past boʻladi, ya’ni pul massasi (M) va uning aylanish tezligi 
    (V) oʻzgarmas boʻlsa baholar darajasi va yalpi talab oʻrtasida teskari 
    bogʻliqlik mavjud boʻladi. 
     
    22.2. Yalpi talabning baho va bahodan boshqa omillari
    Baholar darajasi va yalpi talab oʻrtasidagi teskari bogʻliqlik, 
    quyidagi baho omillari bilan izohlanadi: 
    1. Foiz stavkasi samarasi; 
    2. Boylik samarasi yoki real kassa qoldiqlari samarasi; 
    3. Import xaridlar samarasi. 

    Download 7,53 Mb.
    1   ...   225   226   227   228   229   230   231   232   ...   342




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish