|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya institutiBog'liq buxgalteriya hisobining axborot tizimlari Haqiqiy vaqtdagi ma`lumotlarni yig`gan holda paketlarga ishlov
berish.
Mashhur ma`lumotga ishlov beruvchi yondashuvlardan biri hisoblanib ,katta
operatsiyalar uchun mo`ljallangan elektron tranzaksion ma`lumotlar manbasi
mavjud
bo`lgan
holda
ilib
oladigan
dastur
hisoblanadi.Ma`lumotlarni
foydalanuvchilarga tarqatishi,ma`lum bir tranzaksion hatolar bartaraf etiladi yoki
aniqlanib manbasi to`g`irlanadi.Natijada tranzaksion fayllar ushbu tizim yordamida
ko`pgina hatolardan halos etiladi. Tranzaksion fayllar keyinchalik paket jarayonida
tezkor samaradorlikga erishish uchun ishlov beriladi.2-31 jadvalda univermaglarda
foydalaniladigan ossonlashtirilgan savdo tizimi ko`rstilgan .Ushbu jarayondagi
asosiy bosqichlar bular:
Univermag hodimi mijozning xarid qilgan tovar va maxsulotlarini va
mijozning hisobini kiritadi.
Ushbu tizim mijozning credit qoldig`ini va mijoz yozuvlarini(sho`ba
korhonasining hisob debitorlik fayllari) tekshiradi va umumiy savdoni aks
ettirishi uchun mijozning hisob –kitob balansini yangilaydi.
Keyingi bosqichda esa inventorizatsiya yozuvidagi (inventorizatsiya sho`ba
fayllari)inventorizatsiyada kamaytrishni aks ettiradi.Ushbu tizim hozirgi
kungacha bo`lgan ma`lumotlarni boshqa ishchilar uchun inventorizatsiya
imkoniyatini beradi.
Savdo sotiq yozuvlari keyingi bosqichda savdo tartibi fayllariga qo`shiladi
(tranzaksion fayl),paket tizimidagi biznes kunining oxirida ishlov beriladi.
Paket jarayoni har bir tranzaksiyalarni savdo sotiq jurnaliga yozib oladi va
umumiy hisob kitoblarni yangilaydi.
Harid jurnali va umumiy buxgalteriya hisobini paket turida ishlov
berilayotganiga hayron bo`layotgan bo`lsangiz kerak.Nima uchun sho`ba hisobini
haqiqiy vaqtda yangilash kerak emas?Bu savolga javob esa quyidagicha: tezkor
samaradorlikka erihish uchun.Ushbu jarayonni siz bilan ko`rib chiqamiz.
Biror bir korxona 2-31 jadvalda ko`rsatilgan savdo tartib tizimini bir vaqtda
yuzlab mijozlarning katta qismiga xizmat qila oladi deb faraz qilaylik .Hamda faraz
qilamiz 500 ta savdo terminallari har bir bo`limga taqsimlab chiqilgan.
Mijozning har bir savdosi quyidagi 6 ta yozuvlarga ham ta`sir ko`rsatadi:
Mijozning debitorlik hisobiga (ikkinchi darajali-yagona)
Inventarizatsiya elementiga (ikkinchi darajali- deyarli yagona)
Inventorizatsiya nazorati (GL-umumiy)
Debitorlik hisobi nazorati(GL-umumiy)
Xarid qilingan mahsulot(GL-umumiy)
Hisob ma`lumotlarini yaxshi holatda saqlab turish uchun ushbu yozuv tizimga
kiritilgandan so`ng, tizim ushbu ma`lumotlarni yopib qo`yadi va ushbu jarayon
yakunlanmagunicha foydalanuvchiga ma`lumotlar ko`rsatilmaydi.Ushbu yozuvlar
misol sifatida qayd qilinib ,ma`lumotlarni vaqtinchalik yopib qo`yish qoidasi
faqatgina ushbu tizimdan foydalanuvchi shaxsgagina amal qilishini yodda tuting.
Mijozning debitorlik hisobi ikkilamchi yozuvga tushish jarayonida ,ushbu
tizimning boshqa foydalanuvchilariga ma`lumotlar ochiq bo`ladi.Har bir
foydalanuvchi faqatgina o`zining kiritgan ma`lumotlariga ko`rish imkoniyatiga ega
bo`ladi. Misol uchun, Jon Smitning hisobotini Merri Jons foydalanish huquqiga ega
emas.Inventorizatsiya qismidagi yozuvlarni yangilab turish deyarli kamdan kam
amalga oshiriladi. Chunki Meri Jons va Jon Smitning mustaqil bir vaqtda va bir
|
| |
