3.3. Buxoro filialida va Buxoro davlat Universitetida yaratilgan navlar
O’zPITI Buxoro filialida 1950-yidan hozirgacha quyidagi 5- jadvalda keltirilgan navlar yaratilgan.
5- jadval
1
|
2
|
3
|
4
|
ZR-3(Zarafshon-3)
|
(S-5347x127-f)
|
V.M.Dorofeev
|
1956
|
ZR-4(Zarafshon-3)
|
(S-450x555S-1318)
|
V.M.Dorofeev
|
1954
|
ZR-7(Zarafshon-7)
|
(S-3374xS-1472)
|
V.M.Dorofeev
|
1958
|
ZR-9
|
(S-1470xchanglar aralashmasi)
|
V.M.Dorofeev
|
1958
|
ZR-12
|
(S-1211xS1470)
|
V.M.Dorofeev,
I.P.Shalev
|
1962
|
ZR-15
|
(3R-2x144-F)
|
V.M.Dorofeev
|
1962
|
ZR-19
|
(144-Fxchanglar aralashmasi)
|
V.M.Dorofeev,
V.O.Mislim
|
1962
|
ZR-21
|
(3R-12xS-3210)
|
V.M.Dorofeev
|
1969
|
ZR-23
|
(159-Fx06422)xakala4-42
|
V.M.Dorofeev
|
1974
|
ZR-29
|
(153-Fx06422)x153-f
|
V.M.Dorofeev
|
1978
|
ZR-30
|
(153-Fx06422)x153-f
|
V.M.Dorofeev
|
1981
|
Buxoro-4
|
(turlararogibrid)
|
A.M.Batalov
|
1978
|
Buxoro-5
|
(turlararogibrid)
|
A.M.Batalov
|
1980
|
Buxoro-6
|
(Toshkent-1x9647-I)
|
A.M.Batalov, Barakaeva
|
1984-1990
|
Buxoro-8
|
(Buxoro-6)
|
A.M.Batalov
N.Simongulyan,
B.Rahmatov
H.Ne’matov
|
2002-2007
|
Buxoro-9
|
(Ko’p marotaba saralangan gibrid)
|
A.M.Batalov
N.Simongulyan,
B.Rahmatov
H.Ne’matov
|
2010
|
Buxoro-102
|
(L-4380xL-7097xBuxoro-6)
|
S.I.Maqsudov,
B.O.Mislim
E.Mavlonov
|
2000-2006
|
Buxoro davlat Universitetida yaratilgan navlar
Jondor Qudrati 1
|
Buxoro-6 -Yulduz
|
Q.Qo’shayev
M.Axmedov
R.Qo’shayev
|
2010-2012
|
Ilmiy ishlarni o’tkazish uslubiyoti
Kolleksiyada nav va durugaylarni o’rganishda, 3-4 qaytariqlarda o’tkazildi. Tajriba variantlari, maydoni, hajmi, uning vazifasi va maqsadiga qarab turlichadir.
Ilmiy dala tajribalarida quyidagicha agrobiologik, fenologik va fizik-kimyoviy tahlillar olib borildi:
-o’simliklarning unib chiqishi va uning ko’chat qalinligini hisobga olish;
-o’suv-amal davrining har bir oy boshlanishida o’simliklarning o’sishi va rivojlanishini kuzatish va hisobga olish; -hosilni yig’ish oldidan g’o’za o’simligining bir ko’sakdagi paxtaning og’irligini aniqlash;
Selekstion dalalarda
jahon bozori talablariga mos, serhosil g’o’za navlarini yaratish uchun selekstion niholzorlarda maqsadli chatishtirish va qayta chatishtirish ishlarini o’tkazish;
- navlar sofligini saqlash maqsadida turli xil aralashma va e’tibordan chetga chiqqan g’o’za nihollaridan tozalash;
- terim oldidan, kelgusida selekstiya ishlarini davom ettirish uchun hamda tur ichida va turlararo chatishtirishlar natijasida vujudga kelgan, e’tiborga molik bo’lgan duragay ko’saklardan yakkalab namuna ko’saklar olish;
- e’tiborga molik, barcha parametrlari jihatidan andoza navdan ustun bo’lgan tizimlar urug’larini grunt nazorat, davlat nav sinovlariga topshirish uchun ularning urug’larini ko’paytirish niholzorlarida ko’paytirish.Tajriba dalalarida sinovdan o’tkazish va kerakli hujjatlar tayyorlash.
Hamma ilmiy kuzatuv va hisob-kitob ishlari O’ZPITI Buxoro filiali ilmiy kengashida tasdiqlangan va muhokama etilgan dasturiy reja va ishchi dastur orqali amalga oshirilgan.
Tajriba o’tkazish jarayonida G.Zaystev nomidagi G’o’za selekstiyasi va urug’chiligi ilmiy-tadqiqot institutida ishlab chiqilgan “G’o’za selekstiyasi va urug’chiligi ishlarini bajarish bo’yicha metodik qo’llanma”, shuningdek, PSUEAITI da qabul qilingan “Metodika polevыx opыtov s xlopchatnikom” (1973), “Dala tajribalarini o’tkazish uslublari” (2007) qo’llanmalari asosida olib borildi. Hosildorlik bo’yicha olingan ma’lumotlar B.Dospexovning “Metodika polevogo opыta” (1985) qo’llanmasi asosida disperstion tahlil qilindi. G’o’za organlarida vilt kasalligining rivojlanish darajasini aniqlashda Manners shkalasi bo’yicha hisob-kitob ishlari olib borildi (Manners,1950).
Chigit ekish oldidan tuproq namunalari (0-30 va 30-50 sm qatlamlardan) olinib, undagi umumiy chirindi miqdori I.V.Tyurin, azot va fosfor I.M.Malstev va L.N.Gristenko uslublarida, nitrat shaklidagi azot ionomet rik asbobda, harakatchan fosfor B.P.Machigin va almashinuvchi kaliy alangali fotometrda aniqlandi.
| 