Axborot shaklidagi savol: tayyor javobi bo’lgan, xotiradagi bilimlarga tayanib
echimi topiladigan holat bo’lib, “ nima, kim, qachon, qayerda, qanday, qancha, qaysi,
..? ” kabi so’roqlar asosida javobi aniqlanadi.
Muammoli ta`limning dastlabki tushunchasi muammo hisoblanadi.
Muammo yunoncha “problem” so’zidan olingan bo’lib, vazifa, topshiriq degan
ma`no-ni anglatadi.
Tayyor javobi bo’lmagan, o’rganish, tadqiq etishni talab qiladigan nazariy yoki
amaliy masala muammo hisoblanadi.
Inson hayoti va faoliyati jarayonida cheksiz muammolarga duch keladi. Shaxsiy
muammolar, ijtimoiy muammolar, turmush muammolari, ta`lim-tarbiya muammolari va
boshqalar. Bularning har biri o’ziga xos echim yo’llariga ega. Ta`limiy muammolar
bilim oluvchidan aqliy operatsiyalarni bajarishni talab etadi. Bu operatsiyalar
muammoli holatning xususiyatidan kelib chiqib, bir-biridan farq qiladi. Muammoli
savolda bajariladigan aqliy operatsiya muammoli vazifanikidan, muammoli topshiriqda
bajariladiganlari muammoli vaziyatnikidan o’ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi.
Muammoli ta`limning keyingi asosiy tushunchasi muammoli savol sanaladi.
Muammoli savol axborot shaklidagi savoldan farqli o’laroq tafakkur qilish yo’li bilan
izlangan noma`lumni topishni ta`minlaydigan so’roq bo’lib alohida holda, muammoli
vaziyat va vazifalarning tarkibida bo’lishi mumkin. Muammoli savolga fikr yuritish
orqali javob topiladi. “Nima uchun, nima sababdan, buni qanday tushunsa bo’ladi,
bundan qanday xulosa chiqarish mumkin...? “ kabi so’roqlar muammoli savol paydo
bo’lishini ta`minlaydi.
Pedagogika fanining predmeti, maqsad va vazifalari mavzusi yuzasidan quyidagi
savolni muammoli deb tavsiya etish mumkin:
|
