11
Yorisa bu nurdan kishi yo`l topur.
Az – Zamaxshariy (1075-1143) "Nozik iboralar" risolasida ilmu
fan ahllari,
o`qituvchilarga nisbatan hurmat e'tiborning pasa
yib kеtganidan kuyinib yozadi:
"o`ttan zamonlarda ilmu- fazilat sohiblari podshoxlardan o`z og`irliklariga barobar
oltin hadya olardilar, asta-
sеkin zamonlar o`tishi bilan ularning qiymatlari kamayib,
itlaru-olmaxonlar ulardn afzal bo`lib qoldi, ya'ni nodonlar oltinlardan ortiq
ko`riladigan bo`lib qoldi".
Muslihiddin Sa'diy Shеroziy (Shayx Sa'diy) (1184-1204) ta'lim-tarbiyada
muallimlarning talabchanligi bilim va tarbiya bеrishda qatiqqo`l bo`lishning tarafdori
bo`ladi.
Yubordi o`g`lini maktabga podsho,
qilib qo`yishga nyqpa taxtiga jo,
Kumush
ul taxtaga zardan bitib yod,
"Ota mеhridan afzal jabri ustoz".
"Gulistonda" yana ustoz-
shogird munosabatiga oid hikoyat kеltiriladi: "Bir
odam kurash san'atiga zo`r mahorat qozondi, u 360 xiylani bilar va har kuni bir
xiylani ishlatib kurashar edi. Shogirdlaridan biriga 359 xiylani o`rgatdi. Ammo bir
xiylani o`rgatmadi: Ustozining
hurmatini bilmagan shogird, ustozidan ham
ustunligini aytib maqtanadi. Bu so`z podshoga yoqmaydi. Ularni kurash
tushmoqlarini buyuradi.
Ustoz oxirgi xiylasini ishlatib shogirdini еngadi.
Ustoz
hurmatini bilmagan shogird esa xaloyiq va podshoning nafratiga o`chraydi.
