Tayyorlov punktlarida paxtani qabul qilish va jamlash.
Xo’jalik tomonidan sotiladigan paxtani qabul qilish paxta tozalash
zavodlarining tayyorlov punktlari (zavod qoshidagi va tashqarisida joylashgan)
tomonidan amalga oshiriladi. Har kun paxtani qabul qilishdan
oldin klassifikator
tayyorlov punktining mudiri va xo’jaliklar topshiruvchilari ishtirokida avtomobil
torozilarni tekshirish lozim. Xamda maxsus daftarda bu xaqida yozuvlari bo’lishi
shart.
Tayyorlov punkitlarida paxtani qabul qilish va jamlash O’zRSt 615-94
“Paxta.Texnik sharoitlar” va O’zRSt 642-95 “Urug’li paxta.Texnik sharoitlar
respublika standartlari talablariga muvofiq amalga oshiriladi. Paxtani qabul qilish
tayyorlov maskanlarida to’dalar shaklida amalga oshiriladi. Bitta nav,
turi va
sinfga tegishli sifat to’g’risidagi xujjat bilan rasmiylashtirilgan paxta keltirilgan
to’da hisoblanadi.
Har bir paxta turi rangi, tashqi ko’rinishi va pishib yetilganligi
koeffitsientiga binoan beshta navga bo’linadi. Paxta ifloslanganlik va namlik
miqdoriga
qarab uchta, 1(qo’lda), 2(mashinada), 3(to’kilgan paxta) sinflariga
bo’linadi.
Paxta to’dasini jamlanishi, saqlanishi va qayta ishlanishi “Paxta terish va
tayyorlash bo’yicha yo’riqnoma”ga binoan uning turiga va sifat ko’rsatkichlariga
qarab har bir xo’jalik bo’yicha alohida amalga oshiriladi.
Paxta tayyorlov punkitida paxtani ikki yoki uch zonali tizim bo’yicha qabul
qilish amalga oshirish mumkin. Birinchi zonada keltirilgan paxtaning sifati
aniqlanadi. Ikkinchi zonada torozida tortiladi. Uchinchi
zonada qobul qilingan
paxtalarni tushirish va g’aramlash ishlari bajariladi.
Ikki zonali qabul qilishda qabul qilinadigan paxtaning sifatini aniqlash va
tortish birinchi zonada amalga oshiriladi. Paxtani tushurish, g’aramlash va uning
sifatini qo’shimcha tekshirish ikkinchi zona klassifikatori tomonidan amalga
oshiriladi.
Chigitli paxtani qabul qilishda har bir keltirilgan to’da
nuqtalaridan
namunalarni tayyorlov punkitining klassifikatori paxta topshiruvchi ishtirokida
paxta tortilguncha qo’lda tanlab olinadi. Nuqtalardan namunalar tanlashga paxta
tushirilgan joylarda ham ruxsat etiladi. Keltirilgan paxta to’dasining har ikki
tonnasidan turli chuqurlikdagi kamida uch joydan, har biri 100-150g
miqdorda
namuna tanlab olinadi (O’zRSt 643-95 Namuna tanlash usullsri). Umumiy
tanlangan namuna 800g dan kam bo’lmasligi lozim.
Paxtaning iflosligi va namligi tayyorlov punkti labaratoriyasida har bir
xo’jalik bo’yich o’rtacha kunlik namunalari tayyorlanadi. Paxtaning iflasligini
aniqlash O’zRSt592-92 “Paxta. Iflosilgini aniqlash usullari” bo’yicha amalga
oshiriladi. Namligini aniqlash esa O’zRSt 644-95 “Paxta.
Namligini aniqlash
uskunalari“ bo’yicha bajariladi.
Paxtani ifloslanishi va namligi sanoat navlari uchun keltirilgan konditsion
massa bo’yicha qabul qilinadi,u quyidagicha xisoblanadi.
