|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
| bet | 1/12 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 20,61 Mb. | | #248411 |
Bog'liq Abdullayeva Nilufar Diplom ishi v1.2.3
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
URGANCH FILIALI
|
Himoyaga ruxsat etildi
Kompyuter injiniringi kafedrasi
mudiri _________________
2024 yil «____» ______________
|
Abdullayeva Nilufar Baxramovna
|
Bitiruvchining F.I.O.
|
EEG signallarini qayta ishlash asosida robotni boshqarish tizimini ishlab chiqish
mavzusida
|
“Kompyuter injiniringi” ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha
bakalavr akademik darajasini olish uchun yozilgan
BITIRUV MALAKAVIY ISHI
Bitiruvchi
|
|
|
Abdullayeva N.B
|
|
(imzo)
|
|
(F.I.O.)
|
Rahbar
|
|
|
Xakimov Z.A
|
|
(imzo)
|
|
(F.I.O.)
|
Maslahatchi
|
|
|
Jafarov S.K
|
|
(imzo)
|
|
(F.I.O.)
|
Taqrizchi
|
|
|
_________________
|
|
(imzo)
|
|
(F.I.O.)
|
Urganch – 2024 y.
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TОSHKЕNT AХBОRОT TЕХNОLОGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
URGANCH FILIALI
Sirtqi bo‘lim, Telekommunikatsiya injiniringi kafеdrasi
|
Telekommunikatsiya texnologiyalari yo‘nalishi
|
TASDIQLAYMAN
Kafеdra mudiri
___________________
2024 «____»_________
Bitiruv malakaviy ishiga
T О P SH I R I Q
Abdullayeva Nilufar Baxramovna
|
(familiyasi, ismi, оtasining ismi)
|
1. Ish mavzusi
|
EEG signallarini qayta ishlash asosida robotni boshqarish
|
tizimini ishlab chiqish
|
2. 2024 yil
|
31 dekabr
|
dagi
|
33
|
sоnli buyruq bilan tasdiqdangan
|
3. Ishni himоyaga tоpshirish muddati
|
21.05.2024
|
4. Ishga оid dastlabki ma’lumоtlar
|
|
|
|
5. Hisоblash—tushuntirish yozuvlarining mazmuni (ishlab chiqiladigan masalalar
|
ro‘yхati)
|
Tanlangan mavzuning dolzarbligini asoslash, tadqiqotning maqsadi va
|
uni amalga oshirishda hal qilishi lozim bo‘lgan masalalarni aniqlashtirish
|
|
6. Grafik matеriallar ro‘yхati
|
,
|
|
|
|
7. Tоpshiriq bеrilgan sana
|
7.02.2024
|
Rahbar ___________________________
(imzо)
Tоpshiriq оldim___________________
(imzо)
8. Ishning ayrim bo‘limlari bo‘yicha maslahatchilar
Qism
|
Maslahatchi
o‘qituvchining
F.I.О.
|
Imzо, sana
|
Tоpshiriq bеrildi
|
Tоpshiriq
оlindi
|
1. Mavzu yuzasidan mavjud usullarini tahlil qilish
|
Jafarov S.K
|
14.02.24
|
14.02.24
|
2. Metodologiya
|
Jafarov S.K
|
09.03.24
|
13.03.24
|
Amaliy ishlar va natijalar
|
Jafarov S.K
|
21.03.24
|
|
9. Ishni bajarish grafigi
№
|
Ish qismlarining nоmi
|
Bajarish muddati
|
Rahbar
(maslahatchi)
bеlgisi
|
1
|
Bitiruv ishi topshirig‘ini tasdiqlash
|
7.02.24
|
|
2
|
Mavzu bo‘yicha adabiyotlarni yig‘ish va o‘rganish
|
14.02.24
|
|
3
|
Tizimli tahlil va masalaning qo‘yilishi
|
13.03.24
|
|
4
|
Asоsiy qism
|
17.04.24
|
|
5
|
Texnik topshiriq natijasi
|
24.04.24
|
|
6
|
Хulоsa
|
1.05.24
|
|
7
|
Adabiyotlar ro‘yхati
|
8.05.24
|
|
8
|
Chizma – grafik ishlar, prеzеntatsiya
|
15.05.25
|
|
9
|
Bitiruv ishini rasmiylashtirish (pеrеplеtlash)
|
20.05.24
|
|
Bitiruvchi __________ «___»___05_____ 2024
(imzо)
Rahbar_____________ «___»__05_____ 2024
(imzо)
MUNDARIJA:
Kirish 6
1.1. Mavzu yuzasidan mavjud usullarini tahlil qilish 9
1.2EEG signallarini qayta ishlash uchun tanlangan usullarning tavsifi. 19
1.3EEG signallari asosida robot boshqaruv tizimining arxitekturasini loyihalash 24
1.4Masalaning qo'yilishi 28
II-BOB. Amaliy ishlar va natijalar 30
2.1 EEG signalini olish 30
2.2 Olingan natijani tahlil qilish 33
2.3 Olingan signallarni robot boshqaruvida qo'llash 33
2.4 Foydalanish yo‘riqnomasi ishlab chiqish 35
Xulosa 36
Foydalanilgan adabiyotlar 37
Ilovalar 39
Kirish
Texnologiyalar rivojlanmoqda va robototexnika uchun turli kontrollerlar va qurilmalar mavjud bo‘lmoqda. Robotlar ustidan aqliy nazoratni yo‘lga qo‘yish sohasi tobora kengaymoqda. Ilgari ilmiy fantastikadek tuyulgan narsalarni endi sotib olish va loyihalarda foydalanish mumkin. Masalan, robotni aqliy boshqarishni amalga oshirish.
Miya-robot interfeyslari (BRI) san'at, fan va muhandislik sohasidagi eng yuqori yutuqdir. Spekulyativ fantastika, innovatsion san'at asarlari va ilg‘or ilmiy tadqiqotlarda o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lgan bu intilish odamlar bilan mukammal tarzda ishlaydigan robot tizimlarini yaratishni o‘z ichiga oladi. Bunday tizimlarning muhim tarkibiy qismi ularning odamlar bilan muloqot qilish qobiliyatidir.
EEG signallari – Elektroensefalograf elektrodlari yordamida o‘lchanadigan miya faoliyatini qayd etishdir. EEG signallari birinchi marta 1924 yilda Hans Berger tomonidan qayd etilgan, bugungi kunda chuqur o‘rganilayotgan tadqiqot sohasi hisoblanadi. EEG signallarini yig‘ishda elektrodlar gel yoki pasta bilan bosh terisiga joylashtiriladi.
1-rasm. EEG signallarining ekrandagi tasviri.
Tibbiy sabablarga ko‘ra EEG signallarining keng tarqalgan qo‘llanilishi epilepsiya tadqiqotlari va uyqu tadqiqotlarini o‘z ichiga oladi. Shuningdek, ular miya shikastlanishlari, miya yallig‘lanishi va qon tomirlari shikastlanishlarini aniqlash uchun ishlatiladi.
EEG signallarini o‘qish NeuroSky EEG qurilmasi yordamida amalga oshiriladi. "EEG signallarini qayta ishlash asosida robotni boshqarish tizimini ishlab chiqish" mavzusi kiber-fizikaviy sistemalar va avtomatlashtirilgan texnologiyalar sohasidagi ko‘p to‘plamli tadqiqotlar va innovatsiyalar bilan bog‘liq eng so‘nggi mavzulardan biridir. Elektroensefalograf signalining qayta ishlanishi, insonning bosh sohasining elektrik faoliyatini o‘qish va tahlil qilish imkoniyatini beradi. Bu signal, kiber-fizikaviy tizimlar va boshqaruv sistemalari uchun o‘ziga xos yaxshi analitik ma’lumotlar taqdim etadi. Bu esa, robotlarni boshqarish tizimlarining ishlab chiqishida yangiliklar va rivojlanishga yo‘l ochadi.
Bu diplom ishi, EEG signalini qayta ishlash asosida robotni boshqarish tizimini ishlab va bu sohadagi innovatsiyalarni yanada oshirishga qaratilgan. Bu jarayonda, insonning bosh sohasining faoliyatini tahlil qilish va uni robotlar bilan bog‘liq amaliyotlarda qo‘llash, tibbiyotda yoki avtomatlashtirilgan tizimlarda yaratilgan texnologiyalarni rivojlantirishga yordam beradi. Shu bilan birga, bu diplom ishidagi materiallardan avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining yaxshilashini va samaradorligini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan yangiliklar va texnologiyalar ishlab chiqilishiga yo‘l ochish mumkin.
Boshqaruv tizimini ishlab chiqishda o‘tiladigan jarayon, EEG signalining qayta ishlash uchun kerak bo‘lgan algoritmlarni tuzish, boshqaruv tizimi arxitekturasini loyihalash va robotlarni boshqarish uchun zarur bo‘lgan texnologiyalarni tanlashni o‘z ichiga oladi. Bu jarayonning muhim qismlari, avvalgi tadqiqotlardan va tajribalardan olingan ma’lumotlar va o‘rganilgan tuzilmalarga asoslanadi. Shu bilan birga, bu diplom ishi, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarini rivojlantirishda yuqori sifatli, samarali va innovatsion yondashuvlarni takomillashtiradi.
Mavzusining dolzarbligi: Ushbu bitiruv malakaviy ishining dolzarbligi shundaki, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining rivojlanishi va ularni boshqa texnologiyalar va sohalarda muvaffaqiyatli tadbiq qilinishi, kelajakda ushbu sohani yanada rivojlanishiga sabab bo‘ladi.
Diplom ishining dolzarbligi, robototexnika sohasini rivojlantirish uchun Elektroensefalograf signalini qayta ishlash usullarini o‘rganish, tahlil qilish va unga qo‘llanishni tahlil qilishni o‘z ichiga oladi. Bu tizimlar, insonning bosh sohasidagi signallar faoliyatini o‘qish va tahlil qilish imkoniyatini ta’minlaydi, shuningdek, boshqaruv tizimlarini boshqa texnologiyalar va sohalarda ishlatish uchun samarali hisoblanadi.
Boshqaruv tizimlarini ishlab chiqish bo‘yicha bu tuzilma, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining yaxshilanishi va samaradorligini ta’minlashga yo‘l ochadi. Bu esa, robotlarni boshqa sohalarda o‘rganish, ta’lim, tibbiyot yoki industriya sohalarida foydalanishga imkon beradi va ularni muhim va zarur amaliyotlar uchun boshqarishga yordam beradi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
