|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
| bet | 2/12 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 20,61 Mb. | | #248411 |
Bog'liq Abdullayeva Nilufar Diplom ishi v1.2.3Diplom ishi predmeti — Ushbu bitiruv malakaviy ishining asosiy predmeti sifatida robotlarni boshqarishni osonlashtiradigan, EEG signallari ma’lumotlaridan foydalanish imkoniyati bor bo‘lgan Arduino qurilmasi tanlangan.
Diplom ishi obyekti — Bitiruv malakaviy ishni obyekti sifatida Arduino qurilmasi yordamida boshqariladigan maxsus robot tanlangan.
Diplom ishi maqsadi — Diplom ishining asosiy maqsadi, "EEG signallarini qayta ishlash asosida robotni boshqarish tizimini ishlab chiqish" bo‘yicha so‘nggi tadqiqotlardan foydalanib, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining rivojlanishida yangiliklar kiritish va ulardan samarali foydalanishni ta’minlashdir. Bu diplom ishida EEG signalini qayta ishlash, uni ma’lumotlar bazasiga aylantirish va uni robotlar yoki boshqa texnologiyalarda boshqarish uchun foydalanish asosiy maqsad hisoblanadi.
Diplom ishining vazifasi
Elektroensefalograf signalini qayta ishlash usullarini tahlil qilish: Birinchi vazifa, EEG signalining qayta ishlanishi orqali olingan ma’lumotlarni tahlil qilish va bu ma’lumotlarni robotlarni boshqarish tizimini loyihalashda qo‘llashdir. Bu, EEG ma’lumotlarini qayta ishlash algoritmlarini o‘rganish va ulardan foydalanishni, robotlarni boshqarish tizimining asosiy qismi sifatida amalga oshirish uchun muhimdir.
Avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarini yaratish: Ikkinchi vazifa, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarini ishlab chiqish va ulardan foydalanish uchun kerakli arxitekturani va algoritmlarni yaratishdir. Bu tizimlar, EEG signalining qayta ishlanishi yoki boshqa muayyan ma’lumotlar asosida robotlarni samarali boshqarishda yordam berishi uchun muhimdir.
BOB
. Mavzu yuzasidan mavjud usullarini tahlil qilish
Zamonaviy texnologiyalarni ko‘rib chiqish va EEG signallarini qayta ishlash sohasidagi tadqiqotlar
Neyron tarmoqlariga asoslangan tizimlarda keyingi foydalanish uchun elektroensefalografik signallarni yozish va qayta ishlash uchun mo‘ljallangan apparat-dasturiy kompleksni ishlab chiqishning asosiy bosqichlarining tavsifi keltirilgan. Portativ elektroensefalografga asoslangan aloqa, ishlab chiqilgan tizimning apparat va dasturiy ta’minot tuzilishi, shu jumladan subyektning ma’lumotlar bazasi hisoblanadi. Kompleksning Python 3.8 dasturlash tilida yozilgan dasturiy qismi ishlab chiqilgan signalni qayta ishlash algoritmi bilan birgalikda past kechikish bilan elektroansefalogrammalarning xususiyatlarini qabul qilish, filtrlash va baholash imkonini beradi. Ko‘pgina zamonaviy yondashuvlar miya ritmlarini modulyatsiya qilishga asoslangan bo‘lib, birinchi navbatda ularning tebranish chastotasi bilan belgilanadi. Ushbu strategiya keng tarqalgan, chunki miya ritmlari elektroensefalograf yozuvlarida yuqori signal-shovqin nisbatlarini namoyish etadi va ular ba’zi ruhiy kasalliklarda buzilishi mumkin.
Stenford universiteti tadqiqotchilari 2016-yilda yangi miya-robot interfeysi tizimi konsepsiyasini taqdim etdi: NOIR (Neural Signal Operated Intelligent Robots) Miya-robot interfeysi (BRI) tizimi odamlarga robotni boshqarish uchun miya signallaridan foydalanish va undan kundalik faoliyatni amalga oshirish uchun foydalanish imkonini beradi. NOIRning mohiyati EEG signallaridan inson miyasi signallariini dekodlash uchun maxsus tizimdan foydalanishdir. Buning uchun bir nechta modullardan foydalaniladi, ularning har biri o‘z tarkibiy qismlariga ega:
a) Manipulyatsiya obyektini tanlash uchun CCA (Canonical Correlation Analysis) klassifikatorlari yordamida barqaror holatdagi vizual uyg‘otuvchi potentsiallarni (SSVEP) dekodlash qo‘llaniladi;
b) Obyekt bilan o‘zaro ta’sir qilish usuli uchun CSP+QDA algoritmlari yordamida Motor Imagery (MI) signallarining dekodlanishi qo‘llaniladi;
c) O‘zaro ta’sir parametrlari MI signallaridan ham dekodlanadi.
Foydalanuvchi dekodlash natijalarining to‘g‘riligini nazorat qiladi va foydalanuvchidan jag‘ mushaklarining qisilishi o‘qiladigan harakatni tasdiqlashi yoki rad etishi mumkin.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
