25
18-mayda V.I.Lenin imzolagan RSFSR Xalq Komissarlari Sovetining «Turkistonda
sug'orish ishlariga 50 million so‘m mablag' ajratish to‘g'risidagi» dekretini nazarda
tutmoqdamiz. Aslida shu pul berilmagan edi. «Inqilob dohiysi» bu ajratilgan
summani Mirzacho‘l yerlarini o‘zlashtirishga
sarflashni nazarda tutib, o‘tgan
asrning 70-yillarda bu hududlarni «ilmiy tadqiqot» qilgan rus ohmi N.F.Ulyanov,
P.P.Semyonov-Tyanshanskiy xulosalariga suyangan. V.I.Lenin boshlagan bu
«tashabbus»ni Sovetlar hukumati Kommunistik firqa rahnamoligida rivojlantirdi.
«SSSRda paxta mustaqilligi uchun kurash» amalda O‘zbekiston xalq xo‘jaligining
ekstensiv yo‘l bilan bir tomonlama rivojlanishining bosh omili bo‘ldi va turg'unlik
yillarida ekologik buhronni kuchaytirdi. Ayni paytda Markaziy Osiyo sharoitidagi
tog' relyefi, dasht zonalarining yaqinligi, yuqori quyosh harorati va boshqa shuning
singari geografik va iqlimiy xususiyatlar yildan yilga ortib bordi.
Urbanizatsiya
jarayoni kuchayib sug'orma qishloq xo‘jalik ekinlari maydonlari kengaydi,
kommunikatsiyalar o‘tkazildi, o‘rmonlar kesib yuborildi, suv resurslaridan oqilona
foydalanilmadi, yerosti qazilma boyliklari ochiq usulda qazib olindi.
Bu ishlar
amalda tabiatga nisbatan shafqatsizlik, zug'um edi. Tabiat ham albatta insondan o‘ch
olishi tabiiy bir holdir. O‘zbekiston ekologiyasining buzilishini quyidagi tabiiy
holatlar belgilaydi:
