|
Ifodalarni qiymatini ikkilik sanoq sistemasida va
|
| bet | 35/57 | | Sana | 20.02.2024 | | Hajmi | 7,65 Mb. | | #159381 |
Bog'liq 5-7 tugarak hujjatlari4. Ifodalarni qiymatini ikkilik sanoq sistemasida va a = 110 va b =101 da hisoblang:
a)(10a-101b)11
c) a10-b10
e)(10a-b)(10a+b)
g) a10+10ab+b10
|
b) 101b-a(100a+11)
d) a11-1010a10+b11
f)(1001b-110a)/(101a-110b+1)
h) a11+101a10b+101ab10 +b11
|
5. Ikkilik sanoq sistemasida S n = a n + b ketma-ketlikning birinchi beshta hadini yozing:
a) a = 10; b = 11
c) a = 110; b = 101
e) a = 10,1; b = 1,11
g) a = 10,1; b = 101
|
b) a = 101; b = 11
d) a = 10; b = 101
f) a = 11,1; b = 11
h) a = 1,01; b = 111
|
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1) (10x-11)101= 101101 2) x-(111-x)11=101x
3) (1111x-11)/11 = 101 4) x10 - 10x+1=0
5) 10x10+101x+1=0
Uyga vazifa: 1-5 topshiriqlar
22-mashg`ulot:
Sonlarni bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o`tkazish.
Mashg`ulot maqsadi:
A)Ta`limiy maqsad: O`quvchilarga sanoq sistemalari haqida tushunchalar berish;
B) Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarni estetik tarbiya ruhida tarbiyalash;
C) Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning sanoq sistemalari
haqidagi bilimlarini rivojlantirish.
Kompetensiya:
(TK2) Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:— sanoq sistemalarida ishlashni bilish.
(FK2) — O’quvchida axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi shakllanadi.
Mashg’ulotning borishi
Tashkiliy qism
1) Salomlashish;
2) Davomatni aniqlash;
Takrorlash.
Yangi mavzuni o`rganish.
Boshqa sanoq tizimidagi sonlarni o`nlik sanoq tizimiga o`tkazish uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
bunda - berilgan sonning butun qismlari koeffitsientlari; - sanoq tizimining asosi; - sonning kasr qism
Misol 8. 1011102 ikkilik sanoq tizimidagi sonni o`nlik sanoq tizimiga o`tkazing.
Yechish. Yuqoridagi formulaga asosan , . Bu holda,
O’nlik sanoq tizimidagi sonni ixtiyoriy sanoq tizimiga o`girish uchun uni o`zining asosiga bo`lish kerak, toki natija 1 ga teng bo`lgunga qadar.
Misol 9. 3710 sonini ikkilik sanoq tizimida yozing.
Yechish.
Natija: 3710=1001012
Misol 10. O`nlik sanoq tizimidagi 0,25 sonni ikkilik sanoq tizimida yozing.
Yechish.
Natija: 0,012
Topshriqlar:
1568=X2
11001001102=X8
1648=X2
19510=X2
1001000102=X8
19910=X8
1110010112=X10
1011002=X8
10010001112=X10
1110011102=X8
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
Uyga vazifa: 1-10 topshiriqlar
23-Mashg’ulot:
O’n oltilik sanoq sistemasi
Mashg`ulot maqsadi:
A)Ta`limiy maqsad: O`quvchilarga o`n oltilik sanoq sistemalari haqida tushunchalar berish;
B) Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarni estetik tarbiya ruhida tarbiyalash;
C) Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning sanoq sistemalari
haqidagi bilimlarini rivojlantirish.
Kompetensiya:
(TK2) Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:— sanoq sistemalarida ishlashni bilish:.
(FK2) — O’quvchida axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi shakllanad
Mashg’ulotning borishi
Tashkiliy qism
1) Salomlashish;
2) Davomatni aniqlash;
Takrorlash.
Yangi mavzuni o`rganish.
O’nlik sanoq sistemasidagi ayrim sonlarning o’n oltilik sanoq sistemasida qanday yozilishi quyidagi jadvalda berilgan:
10 lik sanoq sistemada
|
16 lik sanoq sistemada
|
10 lik sanoq sistemada
|
16 lik sanoq sistemada
|
10 lik sanoq sistemada
|
16 lik sanoq sistemada
|
10 lik sanoq sistemada
|
16 lik sanoq sistemada
|
0
|
0
|
17
|
11
|
48
|
30
|
192
|
C0
|
1
|
1
|
18
|
12
|
…
|
…
|
…
|
…
|
2
|
2
|
19
|
13
|
64
|
40
|
208
|
D0
|
3
|
3
|
20
|
14
|
…
|
…
|
…
|
…
|
4
|
4
|
21
|
15
|
80
|
50
|
224
|
E0
|
5
|
5
|
22
|
16
|
…
|
…
|
…
|
…
|
6
|
6
|
23
|
17
|
96
|
60
|
240
|
F0
|
7
|
7
|
24
|
18
|
…
|
…
|
…
|
…
|
8
|
8
|
25
|
19
|
112
|
70
|
256
|
100
|
9
|
9
|
26
|
1A
|
…
|
…
|
…
|
…
|
10
|
A
|
27
|
1B
|
128
|
80
|
272
|
110
|
11
|
B
|
28
|
1C
|
…
|
…
|
…
|
…
|
12
|
C
|
29
|
1D
|
144
|
90
|
288
|
120
|
13
|
D
|
30
|
1E
|
…
|
…
|
…
|
…
|
14
|
E
|
31
|
1F
|
160
|
A0
|
304
|
130
|
15
|
F
|
32
|
20
|
…
|
…
|
…
|
…
|
16
|
10
|
…
|
…
|
176
|
B0
|
320
|
140
|
1. Qo’shish amal
Eslatma: O’n oltilik sanoq sistemasida qo’shish amalini bajarishda qo’shiluvchi sonlar o’nlik asos bo’yicha qo’shiladi, natijani yozishda esa o’n oltilik asosga o’kazilib yozilad
1-misol. O’n oltilik sanoq sistemasidagi 2CAE0916 va BCAE16 sonlarining yig’indisini toping.
2CAE0916
+ BCAF16
2D6AB816
Izoh:
B irinchi ustun: 916 + F16 = 1816, 916=910, F=1510, 910+1510=2410, 24 16
- 16 1
8 2410=1816
Bu ustunda 18 sonining sakkizi yozilib, 1 soni ikkinchi ustunga o’tkazilad
Ikkinchi ustun: A16=1010, 0+10+1 = 1110 = B16. Bu yerda 1 soni birinchi ustundan o’tgan yoddagi son;
U chinchi ustun: E = 1410, C=1210, 1410+1210 = 2610; 26 16
- 16 1
10 2610=1A16;
A
Bu ustunda 1A16 sonining A si yozilib, 1 soni to’rtinchi ustunga o’tkazilad
Тo’rtinchi ustun: A=1010, B=1110, 1010+1110+1= 2210=1616;
22 16
16 1
6 2210=1616;
Bu ustunda 1616 sonidagi 6 soni yoziladi, 1 esa beshinchi ustunga o’tad
Beshinchi ustun: S=1210, 1210+1= 1310=D16;
Oltinchi ustunga 2 sonining o’zi tushad
Тekshirish:
2D6AB816
- 2CAE0916
00BSAF16
Izoh:
8 sonidan 9 sonini ayirib bo’lmayd Shuning uchun ikkinchi ustundagi B16=1110 dan birinchi ustunga 1 qarz olib beramiz. Natijada 1816=1*161+8*160=16+8=2410, 24-9=1510=F16;
Ikkinchi ustundagi B16 dan 1 birinchi ustunga olib berilganligi uchun B16 ning o’rniga A16=1010 qold
10-0=1010=A16;
3) Uchinchi ustundagi A16=1010 dan E16=1410 ayirib bo’lmayd To’rtinchi ustundan bir qarz olib beramiz. 1A16= 2610 ga teng. (1A16=1*161+10*100=16+10=2610)
4) To’rtinchi ustundagi 6 sonidan 1 uchunchi ustunga qarz olib berilgan. Qolgan 5 sonidan A16=1010 ni ayirib bo’lmayd Beshinchi ustundan bir qarz olib beramiz. 1516= 2110 ga teng. (1516=1*161+5*100=16+5=2110).
5) Beshinchi ustundagi D16=1310 sonidan 1 to’rtinchi ustunga qarz olib berilgan. Qolgan C 16=1210 sonidan C16=1210 ni ayirib tashlanad Natija 0 soni chiqad
5) Oltinchi ustundagi 2 sonidan 2 soni ayirib tashlanad Natija 0 soni chiqad
|
| |
