27
6
Chiziq asosida qirqib
chiqiladi
Lobzik arra
7
Stolning
oyoqlari
tepa qismiga
o‘rnatilishi uchun
oyoqlarning o‘lchami
asosida teshikchalar
ochib chiqiladi.
Chizg‘ich,
qalam
Lobzik arra
8
Stolning barcha
qismlari qum
qog‘oz yordamida
silliqlanadi.
Qum
qog‘oz
9
Stolning
oyoq va
tepa qismlari bir
biriga o‘rnatiladi.
Yelim yordamida
biriktiriladi.
Chizg‘ich
PVA yelim
10
Stol bo‘yaladi.
Lok
Kistochka
Amaliy mashg‘ulot: Yog‘ochdan uy – ro‘zg‘or buyumlari yasash.
Yog‘ochdan turli xil ko‘rinishdagi uy ro‘zg‘or buyumlarini tayyorlash
mumkin. Biz o‘tgan darslarimizda kichik ko‘rinishdagi mebel jihozlaridan stol
va stulni yasash texnologiyasini o‘rgandik. Buyumni yasashda ishlatiladigan
yog‘och turlarini ham farqlay oldik. Sifatli yog‘ochdan
tayyorlanadigan
buyum chiroyli va mustahkam bo‘ladi. Ayniqsa tayyorlanadigan buyum bezak
28
sifatida ishlatilsa uning chiroyi yog‘ochning tabiiy guli bilan ko‘zga tashlanib
turadi. Yog‘och o‘zining tabiiy ko‘rinishi va rangigga ega. Yog‘ochning tabiiy
rangini saqlash maqsadida unga rangli bo‘yoq ishlatilmaydi. Faqat loklash
bilan kifoyalanadi. Lok yog‘ochning yaltiroqliligini oshiradi. Uni zararli
hasharotlar va namdan saqlaydi. Agar yog‘och quriq va toza joyda saqlansa
uzoq muddat hizmat qiladi. Tadbirkorlik va ishlab chiqarishning turlaridan
biri mebelsozlikdir. Bugungi kunda mebel ishlab chiqarish kundan kunga
rivojlanib bormoqda. Mebellar ishlab chiqarishga mo‘ljallangan
bir qator
korxonalar mavjud. Ularda zamon talabiga mos keladigan mebel mahsulotlari
har xil ko‘rinishlarda ishlab chiqiladi. Ularda malakali ustalar faoliyat olib
borishadi. Siz aziz o‘quvchilarga yog‘ochdan turli xil ko‘rinishdagi uy-ro‘zg‘or
buyumlarini yasashni o‘rgatishdan maqsad tadbirkorlik va ishbilarmonlikka
yo‘naltirish, ana shu kichik ko‘rinishdagi mebel jihozlari yasash jarayonida
iqtidor va qiziqishlaringizni sinovdan o‘tkazishdir. Mebellar kichik ko‘rinishda
yoki ko‘rinishi o‘lchamlari katta bo‘lishiga qaramay ishlab chiqrish
texnologiyasi bir-biridan farqlanmaydi. Mehnat ta’limi darslarida yasaladigan
buyumlarning texnologiyasi zavod va fabrikalarda
ishlab chiqarilayotgan
buyumlarning kichik maketi hisoblanadi. Agarda sizlarda ushbu uy-ro‘zog‘or
buyumlarini tayyorlashda qiziqish va ishtiyoq bo‘lsa siz kelajakda tadbirkor
bo‘lishingiz uchun yo‘l ko‘rsatilgan bo‘ladi.
Har bir kishi qo‘lidan kelganicha uy-ro‘zg‘or buyumlarini o‘zi mustaqil
yasashni hohlaydi. Uy-ro‘zg‘or buyumlarini tayyorlashda kerak bo‘ladigan hom-
ashyo materiallari haqida ham ma’lumotlarga ega. Shunday ekan qo‘limizdan
keladigan yoki yasash imkoni mavjub bo‘lgan uy-ro‘zg‘or buyumlarini o‘zimiz
o‘z qo‘limiz bilan tayyorlasak yanada qadrliroq bo‘ladi. Kichik hajmdagi
uy-ro‘zg‘or buyumlarini tayyorlashda bizga chizmachilik fanidan olgan
bilimlarimiz kerak bo‘ladi. O‘lcham olish, olingan o‘lcham asosida buyumni
rejalash,
arralash, kesish, qirqish va boshqa ishlarni bajarishda esa sabr va
qunt, e’tibor talab etadi. Duradgorlik ustaxonasida tayyorlanadigan kichik
ko‘rinishdagi taburetkalarni yasash texnologiyasi bilan bizlar tanishmiz. Endi
o‘sha texnologiyani ozgina murakkablashtirib, detallar sonini va o‘lchamini
to‘g‘ri ola olsak buni bajarishimiz ham oson bo‘ladi. Sizlar bilan darsda
tayyorlamoqchi bo‘lgan buyumimiz shkaf bo‘lib, uni tayyorlashda ijodiy
yondashish, e’tibor, aniqlik, kuch va texnika xavfsizligi qoidalariga to‘liq
amal qilish ishlarini bajarish talab etiladi. Shu o‘rinda ta’kidlash kerakki,
29
o‘zingiz yashaydigan uyda qanday turdagi shkaflar borligini eslab oling, uning
dizaynida nimalar e’tiborga olinganiga e’tibor bering, shkafdan foydalanishdagi
qulayliklar haqida tasavvur qilib ko‘ring, shkafning
imkoniyatlari va qayerda
joylashganini ham chetda qoldirmang. Dars jarayonida shkafni tayyorlashda
ham uning imkoniyatlaridan kelib chiqib loyihalashtiring. Masalan: shkafda
