Kabinetdagi va tirik tabiat burchagidagi darsdan tashqari ishlar




Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/118
Sana22.01.2024
Hajmi1,48 Mb.
#143313
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   118
Bog'liq
Biologiya o‘qitish metodikasi (o‘quv qo‘llanma)

Kabinetdagi va tirik tabiat burchagidagi darsdan tashqari ishlar 
Ishlar kо‘pincha kech kuzda, qishda va erta bahorda bajariladi. 
Asosan ular botanikani о‘qitishda qо‘llaniladi. Botanikadan darsdan 
tashqari ishlarni dasturning barcha mavzusi bо‘yicha berish mumkin. 
Masalan “Urug‘” mavzusi bо‘yicha darsdan tashqari о‘quvchilar
urug‘ning bо‘rtishini kuzatadilar, uning unuvchanlik foizini aniqlaydilar. 
Gulli о‘simliklar biologik xususiyatlarini kuzatadilar. Zoologiyadan 
darsdan tashqari ishlarda о‘quvchilar tirik tabiat burchagida sodda 
hayvonlarni kо‘paytirib, ularni mikroskopda о‘rganadilar. Halqali 
chuvalchanglarni о‘rganishda ularning tuproq hosil qilishdagi harakatini, 
ta’sirlanishini 
kuzatadilar. 
Ayrim 
hasharotlar 
g‘umbagining 
metamorfozini о‘rganishlari mumkin. 
Odam va uning salomatligi bо‘yicha tirik tabiat burchagida 
о‘tkazilayotgan darsdan tashqari ishlar uncha xilma-xil emas, ular 
asosan uch xil bо‘ladi:
1. hayvonlarda shartli refleks hosil qilish ekologik va fiziologik 
tajribalar qо‘yish;
2. ergograf, tonometr, spirometr bilan ishlash; 
3. mikroskop bilan ishlash.
Oddiy meditsina kо‘nikmalari suyak singanda, qon ketganda 
birinchi yordam kо‘rsatish, sun’iy nafas olish kabilar ham darsdan 
tashqari vaqtda о‘qituvchi rahbarligida olib boriladi. Umumiy 
biologiyadan tirik burchakda о‘quvchilarga botanika va zoologiya 
obyektlari bilan ishlash uchun topshiriq berish mumkin. Bundan maqsad 
darslarda о‘rganilayotgan organik dunyo qonuniyatlarini kuzatishdan 
iboratdir. Agar ba’zi о‘qtuvchilar tirik burchakda har xil о‘simliklarga 


130 
turli ekologik omillarning ta’sirini о‘rganish bо‘yicha tajriba qilsalar, 
boshqalari shu mavzuda hayvonlar bilan tajriba о‘tkazadilar. Masalan, 
о‘simlikning о‘sishiga quyosh nuri va sun’iy yorug’ligining ta’siri yoki 
niholning о‘sishi va rivojlanishiga quyosh nuri va haroratning ta’siri, 
irsiyat haqida aniq tushunchaga ega bо‘lish uchun hayvonlardan 
drozofila, akvarium balig‘i guppi ustida chatishtirish bо‘yicha tajribalar 
qо‘yadilar. 
Ayniqsa 
vegetativ 
kо‘payish, 
organizmlarning 
moslashganligini, sun’iy biotsenozlar yaratish, kun uzunligini, о‘simlik 
va hasharotlar g‘umbagining rivojlanishini о‘rganishga oid tajribalar 
qо‘yish nihoyatda qiziqarlidir. Bitta tajribadan bir necha mavzularni 
о‘rganishda ularga monand holda foydalanish mumkin. 
Eng asosiysi о‘quvchilarning darsdan tashqari ishlaridan darslarda 
pedagogik maqsadda tо‘la foydalanishdan, ya’ni puxta о‘ylangan tarzda 
teskari bog‘lanishlarni amalga oshirishdan iboratdir. 

Download 1,48 Mb.
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   118




Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Kabinetdagi va tirik tabiat burchagidagi darsdan tashqari ishlar

Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish