9
Xudoyorxon saroyi. XIX asr oxiri
Qo‘qon xonligining
davlat boshqaruvi
kimiyatga ega bo‘lgan.
Oliy hukmdor
hisob langan xon qarorgohi Xiva shah-
rida joylashgan. Bu shaharda ichki –
Ichan qal’a
va mudofaa devori bilan
o‘ralgan tashqi – Di shan qal’a mav jud
bo‘lgan. Xonlikda Xiva, Urganch, Qi-
yot, Hazorasp, Qo‘ng‘irot kabi shahar-
lar ma’muriy,
savdo-sotiq va mada niy
markaz lar hisoblangan. Xonlikda oliy
amaldor
devonbegi hisoblanib, uning
ixtiyorida
qo‘shbegi, meh tar, otaliq-
dan iborat ken gash faoliyat ko‘rsatgan.
Aholining tinchligi va osoyish taligi bilan
mirshabboshi, xonlikdagi tartib-
intizom ishlariga xon qo‘shinlarining bosh qo‘mondoni –
yaso vulboshi,
diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va amal qilinishi masala-
lariga
shayxul islom, sug‘o rish inshootlari va suv ta’minoti
hamda taqsi-
motiga
mirobboshi mas’ul hisoblangan. Harbiy bo‘linmalarga
lash kar
boshilar qo‘mondonlik qil gan. Askarlik xiz matida bo‘lganlar soliqlardan
ozod qilingan.
Qo‘qon xonligida oliy hukmdor
xon hisoblangan.
Xonlik
minglar sulolasi tomonidan boshqarilgan
va uning ma’muriy markazi Qo‘qon shahri bo‘lgan.
Qo‘qon xoni hokimiyati merosiy hisob lanib, xon cheklanmagan siyosiy,
ma’muriy va harbiy hokimiyatni o‘z qo‘lida mujassamlashtirgan. Eng
yuqori
harbiy lavozim amirlashkar bo‘lib, u harbiy vazir hisoblangan.
Xonlikdagi alohida harbiy bo‘linmalarga
mingboshilar rahbarlik qilgan.
Ichan qal’a. Xiva (zamonaviy rasm)
Ular keyinchalik bosh vazir vazifa sini
bajargan. Xazina ishlari va xarajatlarini
mehtar nazorat qilib borgan.
Qozika-
lon, qozilar islom dini qoidalari asosida
sud ishlarini olib borganlar.
Muhtasib
raislar diniy ishlar, shariat qoidalariga
rio ya
qilinishi, savdo-sotiq ning to‘g‘-
ri yuritilishini nazorat qil ganlar. Xon-
likdagi ichki tar tib-intizom ishlari bilan
mir shablar shug‘ullangan.
http://eduportal.uz
