6
bilan chegaradosh bo‘lgan. Xonlik ning ma’muriy markazi Xiva shahri
hisoblangan. Xonlikda Xiva, Kat, Yangi Urganch, Hazorasp, Qo‘ng‘irot,
Xo‘jayli kabi bekliklarning markazlari bor edi. Xiva xonligi 18 ta beklik,
2 ta noiblikka bo‘lingan va ularni xon tomonidan tayinlangan beklar va
to‘ralar boshqargan.
XVIII asrning boshlarida, asosan, Farg‘ona vodiysi va Sirdaryo ning
quyi qismigacha bo‘lgan hududlar Buxoro amirligidan ajrab, mustaqil
davlat – Qo‘qon xonligi tashkil topadi. Xonlik sharqda Sharqiy Turkiston,
g‘arbda Buxoro amirligi va Xiva xonligi, shimolda Qozoq xonliklari yer-
lari bilan chegaradosh bo‘lgan. Xonlikning janubiy chegaralari Qorate-
gin, Ko‘lob, Darvoz, Sho‘g‘non singari tog‘li o‘lkalarni o‘z ichiga olib,
bu hududlar uchun Buxoro amirligi bilan tez-tez to‘qnashuvlar bo‘lib
turgan. Xonlikda Qo‘qon, Toshkent, Andijon, Marg‘ilon, Namangan,
O‘zgan, O‘sh, Pishpak, Turkiston, Chimkent kabi ma’muriy, savdo-sotiq
va madaniy markazga aylangan shaharlar bo‘lgan. Xon likning hududi
Buxoro amirligi va Xiva xonliklaridan farqli o‘laroq, sersuv daryolar,
so‘lim vodiylar, serhosil yerlarga boy bo‘lgan. Xonlik 15 ta beklikka
bo‘linib, ularni, asosan, xon tomonidan o‘z qarindoshlari va yaqinlaridan
tayinlangan kishilar boshqargan.
XIX asr o‘rtalarida O‘rta Osiyo davlatlari xaritasi
X I V A
X O N l I G I
KIchIK
O‘RDA
KASPI
y
DENGIZI
TURK
mANlAR
QORAQALPOQLAR
O ‘ R T A O ‘ R D A
Q O
Z O Q
l A R
K A
T T
A O
‘ R D
A
A F G ‘ O N I S T O N
