Oziq-ovqat texnologiyalari ta’lim yo’nalishi sirtqi




Download 1,57 Mb.
bet4/12
Sana07.10.2024
Hajmi1,57 Mb.
#273938
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Azizjanov Rasulbek

Oʻrganish tarixi

  • Protein birinchi marta Glyuten shaklida 1728-yilda italyan Jacopo Bartolomeo Beccari tomonidan bugʻdoy unidan olingan. Oqsillar XVIII asrda fransuz kimyogari Antuan de Furkroy va boshqa olimlarning faoliyati natijasida biologik molekulalarning alohida sinfi sifatida aniqlangan. bunda oqsillarning xossasi qayd etilgan koagulyatsiya (dispers sistema) oqsillarning denaturatsiyasi issiqlik yoki kislota taʼsirida. oʻsha paytda albumin („tuxum oqi“), fibrin (qon oqsili) va dondan bugʻdoy kleykovina kabi oqsillar oʻrganilgan. 19-asr boshlarida oqsillarning elementar tarkibi toʻgʻrisida baʼzi maʼlumotlar allaqachon olingan edi, maʼlumki, oqsillar gidrolizlanishi jarayonida aminokislotalar hosil boʻladi. Ushbu aminokislotalarning baʼzilari (masalan, glisin va leysin) allaqachon tavsiflangan. Gollandiyalik kimyogari Mulder Gerrit Yan oqsillarning kimyoviy tarkibi tahliliga asoslanib, deyarli barcha oqsillar oʻxshash empirik formulaga ega degan fikirni ilgari surdi. 1836-yilda Mulder oqsillarning kimyoviy tuzilishining birinchi modelini taklif qildi. Uglevodorod radikali nazariyasiga asoslanib, bir qancha takomillashtirishlardan soʻng u oqsilning minimal struktura birligi quyidagi tarkibga ega degan xulosaga keldi: C40H62< /sub>N10O12.
  • U bu birlikni „oqsil“ (Pr) (qadimgi yunonchaprotos - birinchi, asosiy dan), nazariyani esa — „oqsil nazariyasi“[6]. Mulderning gʻoyalariga koʻra, har bir oqsil bir necha oqsil birliklarioltingugurt va fosfora dan iborat. Misol uchun, u fibrin formulasini 10PrSP sifatida yozishni taklif qildi. Mulder, shuningdek, oqsillarni yoʻq qilish mahsulotlarini — aminokislotalarni oʻrgandi va ulardan biri (leytsina) uchun kichik xatolik bilan molekulyar ogʻirlikni aniqladi — 131 atom massa birligi. Proteinlar haqidagi yangi maʼlumotlar toʻplanganligi sababli, oqsil nazariyasi tanqid qilina boshladi, ammo shunga qaramay, 1850-yillarning oxirigacha u hali ham umumiy qabul qilingan deb hisoblanardi. 19-asrning oxiriga kelib, oqsillarni tashkil etuvchi aminokislotalarning aksariyati oʻrganildi. 1880-yillarning oxirida rus olimi Danilevskiy Aleksandr Yakovlevichoqsil molekulasida peptid guruhlari (CO-NH) mavjudligini qayd etdi[7][8]. 1894-yilda nemis fiziologi Kossel Albrecht aminokislotalar oqsillarning asosiy tuzilish elementlari boʻlgan nazariyani ilgari surdi[9].

Download 1,57 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Download 1,57 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Oziq-ovqat texnologiyalari ta’lim yo’nalishi sirtqi

Download 1,57 Mb.