“Ultrabinafsha yer osti suvlarini zararsizlantirish tizimlarini nazariy




Download 1,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/44
Sana24.05.2024
Hajmi1,72 Mb.
#252332
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   44
Bog'liq
QBb2Ji7HzZxvBfj

“Ultrabinafsha yer osti suvlarini zararsizlantirish tizimlarini nazariy 
o„rganish"
nomli dissertatsiyaning ikkinchi bobda ultrabinafsha nurlanish 
manbalari va uning ichimlik va qayta ishlash suv ta'minoti tizimlarida qo'llanilishi 
tahlil qilingan. Qayd etilishicha, ultrabinafsha qurilmalarni sanoatda ishlatish 
bo„yicha to„plangan tajribani qishloq joylarda ichimlik suvi dezinfeksiyasining 
individual va mahalliy tizimlariga o„tkazish qiyin. Jahon amaliyotida ultrabinafsha 
nurlanishning minimal samarali dozasi uchun 16 dan 40 mJ/sm
2
gacha bo'lgan 
talablar qatori mavjud. 
Bobda, 
dezinfeksiya 
jarayonining 
matematik 
tavsifi 
va 
nurlanish 
moslamalarini hisoblashning umumiy tamoyillari muhokama qilinadi. Suvdagi 
ultrabinafsha nurlar elektromagnit to'lqinlar shaklida tarqaladi, ular energiya 
kvantlari shaklida qabul qiluvchilar (bakteriyalar, viruslar) tomonidan so'riladi. 
Absorbtsiya samaradorligi davolash ob'ektining turiga (mikroorganizmlar), suv 
sifatiga, tozalash qalinligiga, kvant yutilish darajasiga va boshqalarga bog'liq. 
Dezinfektsiya jarayoniga ta'sir qiluvchi omillarning xilma-xilligi ultrabinafsha 
nurlarning bakteriyalarga ta'sirini yetarli darajada tavsiflovchi yagona matematik 
modelni taqdim etishni deyarli imkonsiz qiladi. Shuning uchun suvni bakteriya va 
viruslardan zararsizlantirish jarayonini analitik tasvirlash uchun turli xil taxminlar 
qo'llaniladi, bu ushbu jarayonni taxminan tushunishga imkon beradi. Ushbu bobda 
asosiy 
matematik 
modellar, 
shuningdek, 
UB 
dezinfeksiya 
jarayonini 
modellashtirish va tegishli dezinfektsiya qurilmalarini loyihalashning muqobil 
yondashuvlari o'rganilgan. Ushbu tenglamalar UB dezinfeksiya jarayonining 
samaradorligini oshirishga qaratilgan nazariy asosdir. Suvni ultrabinafsha 
nurlanish oqimi bilan hajmli nurlantirishning kerakli ta'siriga erishish uchun 
tozalangan 
muhitning 
har 
bir 
elementar 
hajmi 
э
V

уд
V
Q
patogen 
mikroorganizmlarning o'limi sodir bo'ladigan nurlanish dozasini olishiga bog'liq. 
Suv qatlami qalinligining oshishi va natijada ultrabinafsha oqimining iste'moli 
oshishi bilan qatlamdagi energiya yo'qotishlari ham ortadi. 
Quyidagi texnologik nurlanish sxemalari o'rganildi: 
nurlantiruvchilarning orasidan suv oqib o‟tuvchi ikkita tekisligi bilan; 
ichida ma'lum hajmdagi suyuqlik oqadigan halqali nurlatgich; 
suv tezligi va UB nurlanish oqimi vektorlarining kollinear yo'nalishi bilan. 


12 
Ikki tomonlama va halqali nurlanishli texnologik sxemalar atrof-muhitni 
zararsizlantirishning talab etilgan sifatiga faqat ular uchun mo'ljallangan 
assimilyatsiya indeksining doimiy qiymati 
а
bo'lgan suyuq muhitda erishishga 
imkon beradi. Nurlantirilayotgan muhitning 
υ
harakat tezligi vektorlarining 
kollinear harakat yo'nalishi bo'lgan sxemalarda va UB oqimida 
a h

>5 shartlariga 
rioya qlinganda, 
Ф
0
nurlanish oqimidan to'liq foydalanishga erishiladi. Ochiq 
turdagi qurilmalarda minimal nisbiy energiyahajmdorligi aniqlandi 
Q
е
=4,012, 
α∙h
=0,75 da, yopiq turdagi qurilmalarda minimal nisbiy energiyahajmdorligi 
Q
е
=
4,007 esa, 
α∙h=
0,4 da erishiladi. 
Shuning uchun suyuqlik qatlamining qalinligi 
h
ochiq turdagi qurilmalarga 
qaraganda kamroq bo'lishi mumkin. Shunisi e'tiborga loyiqki, yopiq turdagi 
qurilmalarda suvni zararsizlantirish sxemasi vaqt bo‟yicha doimiy bo'lmagan 
ultrabinafsha oqimining susaytirish koeffitsienti 
а
bilan suvni nurlantirish uchun 
ishlatilishi mumkin, bu ulardan foydalanish imkoniyatlarini sezilarli darajada 
kengaytiradi. 
Olingan natijalar ultrabinafsha nurlanishning tarqalish yo„nalishiga nisbatan 
suyuqlik oqimining pastga qarab yo„nalishi eng maqbul ketmaketlik degan 
xulosaga kelishga imkon beradi. Yuqori qatlamlarda so„rilgan energiyaning hajmli 
zichligi sezilarli darajada oshadi, bu esa suyuq muhitni qayta ishlashning zarur 
darajasini ta'minlashda muhim rol o„ynaydi.
Shuni ham ta'kidlash kerakki, ushbu sxema universaldir va ultrabinafsha 
qurilmalarining qo‟shimcha modifikatsiyalarini talab etmasdan, o'zgaruvchan optik 
xususiyatlarga ega turli xil suyuq muhitlarni qayta ishlash uchun muvaffaqiyatli 
ishlatilishi mumkin. 

Download 1,72 Mb.
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   44




Download 1,72 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



“Ultrabinafsha yer osti suvlarini zararsizlantirish tizimlarini nazariy

Download 1,72 Mb.
Pdf ko'rish