5
KIRISH (doktorlik (DSc) dissertatsiyasi annotatsiyasi)
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati.
Jaxonda aholini
ko„payib borishini xisobga olgan xolda yer osti ichimlik suvini zararsizlantirish
uchun resurs tejovchi texnologiyalar va texnik vositalardan foydalanib, toza
ichimlik suvi bilan ta„minlash yetakchi o„rinni egallaydi. “Agar
hozirda dunyo
axolisi 8 mlrd. dan ziyod ekanligi va ularning kundalik ratsioniga 11,2·10
6
tonna
ichimlik suvi kerakligini hisobga olsak”
1
, yer osti ichimlik suvini zararsizlantirish,
sifatini yaxshilash va resurslarni tejash keng ko„lamli tadqiqotlarni talab qiladi.
Xozirda kam energiya va resurslarni talab qiladigan dezinfeksiya usullarini joriy
etgan xolda, yer osti ichimlik suvi va tegishli texnik vositalarni zararsizlantirish
elektrotexnologiyasini joriy etish muhim o„rin tutadi.
Butun dunyoda suvini zararsizlantirishning yangi ilmiy-texnik yechimlari,
resurs tejovchi texnologiyalarini va texnik vositalarini
ishlab chiqishga qaratilgan
ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Bu yo„nalishda, xususan, tozalangan
suvning bir xil tarkibini ta‟minlash va sifatini oshirish, shuningdek,
elektr
texnologiyalarini joriy etish orqali energiya resurslarini tejash imkonini beruvchi
texnologiya yaratish muhim vazifalardan biridir. Bu borada quyosh panellaridan
avtonom energiya manbalari sifatida foydalanib,
ultrabinafsha nurlanishga
asoslangan suv tozalash tizimlaridan foydalangan holda ichimlik suvini
zararsizlantirish texnologiyasi va texnik vositalarini ishlab chiqish asosiy tadqiqot
yo„nalishi hisoblanadi.
Respublikada yangi sanoat, maishiy va qishloq xoʻjaligi obʼyektlarida keng
koʻlamda qurilish ishlari olib borilayotganligi, aholi sonining koʻpayishi texnik va
ichimlik suviga boʻlgan ehtiyojni oshirmoqda. Ushbu ehtiyojni qondirish uchun
quyosh panellaridan avtonom energiya manbalari sifatida foydalanib, ultrabinafsha
nurlanishdan foydalangan holda suvni zararsizlantirish
uchun resurs tejovchi
texnologiyalar va qurilmalarni ishlab chiqish bo„yicha keng ko„lamli ishlar amalga
oshirilmoqda.
2022-2026-yillarda
Yangi O„zbekistonni rivojlantirish strategiyasida
“...sanoat tarmoqlaridagi yo„qotishlarni kamaytirish va resurslardan foydalanish
samaradorligini oshirish, uy-joy kommunal xo„jaligi, ijtimoiy soha ob‟ektlari va
boshqa sohalarda qayta tiklanadigan energiya manbalarini
keng joriy etish va
energiya samaradorligini oshirish”
2
vazifalari belgilab berilgan. Ushbu vazifalarni
amalga oshirishda energiya va resurslarni tejash bilan birga suvni sifatli
zararsizlantirishni amalga oshiruvchi qurilmalarni texnik va texnologik
modernizatsiya qilish, ularni ishlab chiqarish hajmini oshirish muhim ahamiyatga
ega.
Mazkur dissertatsiya tadqiqoti O„zbekiston
Respublikasi Prezidentining
2020-yil 25-sentabrdagi “Ichimlik suvi ta‟minoti va kanalizatsiya tizimini,
1
https://www.iaea.org/ru/newscenter/news/skolko-vody-stoit-pit-v-den;
2
Указ Президента Республики Узбекистан № УП 60 от 28 января 2022 года «О Стратегии развития Нового
Узбекистана на 2022-2026 годы.
6
shuningdek, suv ta‟minoti tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari
to„g„risida”gi PF-6074-sonli farmonida belgilangan vazifalar ijrosini ta‟minlashga
ma‟lum darajada xizmat qilib, ushbu sohadagi
investitsiya loyihalari
samaradorligini oshirish maqsadida 2022-yil 2-dekabrdagi “O„zbekiston
Respublikasining 2030-yilgacha “yashil” iqtisodiyotga o„tishga qaratilgan
islohotlar samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to„g„risida”gi PQ-436-sonli
qarorlari”, va 2022-yil 24-maydagi “Aholini ichimlik suvi ta‟minoti va
kanalizatsiya xizmatlari bilan ta‟minlash darajasini oshirishga doir qo„shimcha
chora-tadbirlar to„g„risida”gi PQ-257-sonli qarorlari hamda ushbu sohada qabul
qilingan boshqa me‟yoriy hujjatlarning tegishli bandlarini bajarilishiga xizmat
qiladi.
