II-BOB. MA’LUMOT UZATISH TARMOQLARIDA TARMOQ VA




Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/16
Sana10.07.2024
Hajmi1,69 Mb.
#267278
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
Paket texnologiyasidan foydalangan holda axborotni uzatish usullarini

II-BOB. MA’LUMOT UZATISH TARMOQLARIDA TARMOQ VA
TRANSPORT POG‘ONASI PROTOKOLLARI AHAMIYATI 
2.1.Tarmoqda ma’lumotni uzatishda protokol tushunchasi va vazifasi 
Tarmoq konteksida protokol ma’lumotlarning tarmoq ichidagi qurilmalar 
o‘rtasida qanday uzatilishi, qabul qilinishi va qayta ishlanishini tartibga soluvchi 
qoidalar to‘plamini anglatadi. Protokollar aloqaning turli jihatlarini, jumladan, 
ma’lumotlarni formatlash, xatolarni qayta ishlash, manzillash, marshrutlash va 
xavfsizlik mexanizmlarini belgilaydi. Ular qurilmalar foydalaniladigan apparat yoki 
dasturiy ta’minotdan qat'i nazar, tarmoq orqali almashinadigan ma’lumotlarni izchil 
tushunishi va sharhlashini ta’minlaydi. 
Tarmoqdagi axborotni uzatishda protokollarning asosiy funksiyalari 
quyidagilar: 
- protokollar turli ishlab chiqaruvchilarning turli qurilmalari va tizimlari 
o‘rtasida o‘zaro ishlashni ta’minlaydigan standartlar va qoidalarni o‘rnatadi.
- standartlashtirilgan protokollar qurilmalarning markasi yoki modelidan qat'i 
nazar, uzluksiz muloqot qilish imkonini beradi; 
- ma’lumotlarning tarmoq orqali uzatish uchun qanday formatlanishi va 
tuzilishini belgilaydi. Bu ma’lumotlar paketlari, sarlavhalar o‘lchami va formatini, 
shuningdek, ma’lumotlarni ko‘rsatish uchun kodlash sxemalarini belgilashni o‘z 
ichiga oladi; 
- tarmoq ichidagi qurilmalarni aniqlash uchun manzillash sxemalarini 
belgilaydi. Shuningdek, ular ma’lumotlar paketlarining yuboruvchidan qabul 
qiluvchiga qanday yo‘naltirilishini, shu jumladan tarmoq orqali eng samarali yo‘lni 
tanlashni aniqlaydi; 
- ma’lumotlarni uzatish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xatolarni 
aniqlash va tuzatish mexanizmlarini o‘z ichiga oladi. Bunga ma’lumotlar yaxlitligini 
ta’minlash uchun nazorat summalari, siklik ortiqcha tekshiruvlar (CRC) va xatolarni 
tuzatish kodlari (ECC) kabi usullar kiradi; 


16 
- qurilmalar o‘rtasida ma’lumot uzatish tezligini boshqarish, yuklanishning 
oldini olish va tarmoq resurslaridan samarali foydalanishni ta’minlash uchun oqimni 
boshqarish mexanizmlarini amalga oshiradi. Oqimni boshqarish texnikasi buferlash, 
tasdiqlash mexanizmlarini o‘z ichiga oladi; 
- bir nechta ma’lumotlar oqimini bir vaqtning o‘zida bir xil tarmoq havolasi 
orqali uzatish imkonini beruvchi multiplekslashni qo‘llab-quvvatlaydi. Ular, 
shuningdek, kiruvchi ma’lumotlar paketlarini ularning manzil ma’lumotlari asosida 
tegishli manzilga ajratish va yo‘naltirishni o‘z ichiga olgan demultiplekslashni 
osonlashtiradi; 
- uzatish paytida ma’lumotlarning maxfiyligi, yaxlitligi va haqiqiyligini 
himoya qilish uchun xavfsizlik xususiyatlarini o‘z ichiga oladi. Bu shifrlash, 
autentifikatsiya, kirishni boshqarish va xavfsiz aloqa protokollarini (masalan, 
SSL/TLS) o‘z ichiga olishi mumkin; 
- ba’zi protokollar qurilmalar o‘rtasidagi aloqa seanslarini boshqaradi, kerak 
bo‘lganda ulanishlarni o‘rnatadi, saqlaydi va to‘xtatadi. Seanslarni boshqarish 
protokollari tarmoq ob’ektlari o‘rtasida ishonchli va tartibli aloqani ta’minlaydi [7]. 

Download 1,69 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



II-BOB. MA’LUMOT UZATISH TARMOQLARIDA TARMOQ VA

Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish