I-BOB. MA’LUMOTLARNI UZATISH TARMOQLARI AHAMIYATI




Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/16
Sana10.07.2024
Hajmi1,69 Mb.
#267278
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
Paket texnologiyasidan foydalangan holda axborotni uzatish usullarini

I-BOB. MA’LUMOTLARNI UZATISH TARMOQLARI AHAMIYATI 
1.1. Ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i tushunchasi 
Maʼlumotlarni uzatish - maʼlumotlarni uzatish kanali orqali elektraloqa 
vositalari orqali nuqtadan nuqtaga yoki bir nuqtadan bir nechta nuqtaga signallar 
shaklida maʼlumotlarni (raqamli bit oqimini) fizik uzatishdir.
Maʼlumotlarni uzatish tarmogʻi - bu barcha terminal qurilmalari oʻrtasida 
xabarlar almashinuvini taʼminlaydigan maʼlumotlarni uzatish kanallari va 
kommutatsiya qurilmalari (tarmoq tugunlari) bilan bogʻlangan uch yoki undan ortiq 
oxirgi qurilmalari (terminallari) toʻplamidir. 
Maʼlumotlarni uzatish tarmoqlarining quyidagi turlari mavjud: 
- Telefon tarmoqlari; 
-
Kompyuter tarmoqlari; 
Ma’lumotlar tarmog‘ining boshqa tarmoqlardan o‘ziga xos xususiyati 
shundaki, u faqat ma’lumotlarni uzatish uchun sozlangan. 
Ma’lumotlar tarmoqlari paketli kommutatsiya orqali signallarni uzatish 
qobiliyati bilan belgilanadi. Ma’lumotlar paketlar deb ataladigan diskret bitlarga 
bo‘linadi va bu paketlar ma’lumotlar tarmog‘ida optimal marshrutdan 
foydalanadigan raqamli tarmoq orqali yuboriladi. Uzatilgandan so‘ng, ma’lumotlar 
paketlari belgilangan joyga yetib keladi va qayta yig‘iladi. 
Ma’lumotlarni uzatish tarmog‘ini tushunish uchun quyidagi eng yaxshi 
uchtalik haqida bilib olish foydali bo‘ladi: 
- aloqa; 
- hamkorlik; 
- resurs almashish; 
Aloqa 
Ehtimol, ma’lumotlar tarmog‘idan foydalanishning eng katta foydasi uning 
tez va uzluksiz aloqani ta’minlash qobiliyatidir. Ma’lumotlar tarmog‘i orqali 
bog‘langan kompyuterlar bir-biri bilan aloqa qilishlari va fizik uzatish vositalariga 
ehtiyoj sezmasdan fayllarni uzatishlari mumkin. 



Hamkorlik 
Ma’lumotlar tarmog‘i geografik jihatdan ajratilgan ikkita shaxs yoki jamoa 
o‘rtasida uzluksiz hamkorlikni ta’minlashi mumkin. Bir nechta foydalanuvchilar 
(ma’lumotlar tarmog‘i orqali ulangan) bir vaqtning o‘zida bir xil loyiha yoki hujjat 
ustida masofadan turib ishlashi mumkin. 
Resurs almashish 
Ma’lumotlar tarmog‘i ma’lumot almashish uchun fizik ulanishni talab 
qilmaydi. Bu shuni anglatadiki, Internet, saqlash vositasi va printerlar kabi resurslar 
ikki yoki undan ortiq tugunlar o‘rtasida taqsimlanishi mumkin. 
Ma’lumotlar almashinuvi raqamli xabarlarni qurilmalar, jumladan, 
kompyuterlar, smartfonlar, mobil qurilmalar, radiolar va boshqalar o‘rtasida 
uzatishni o‘z ichiga oladi. Tarmoqlarda ma’lumotlarni uzatish va oqimlarni 
“simpleks” yoki “dupleks” aloqaga bo‘lish mumkin. 
Simpleks aloqada ma’lumotlar faqat bitta yo‘nalishda - uzatuvchidan qabul 
qiluvchiga uzatiladi. Biroq, bu oqim dupleks aloqa bilan shug‘ullanganda ikki 
tomonlama bo‘ladi, ya’ni ma’lumotlar uzatuvchi va qabul qiluvchi o‘rtasida oldinga 
va orqaga harakatlanishi mumkin. 
Dupleks aloqa to‘liq dupleks yoki yarim dupleks rejimida ham ishlashi 
mumkin. To‘liq dupleks rejimida uzatuvchi va qabul qiluvchi bir vaqtning o‘zida 
ishlaydi. Yarim dupleksda bir vaqtning o‘zida faqat bittasi ishlashi mumkin [6]. 

Download 1,69 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



I-BOB. MA’LUMOTLARNI UZATISH TARMOQLARI AHAMIYATI

Download 1,69 Mb.
Pdf ko'rish