2.
Elektron o`quv kontentlariga qo`yiladigan standartlar
(SCORM, TinCan) va LMSni integrasiyalashtirish
SCORM standart paketlari
: SCORM (angl. Sharable Content Object
Reference Model -birgalikda foydalanish uchun ob`yekt tarkibidagi
namunali model.
Bu o`quv materiallari orqali bilim oluvchining o`rganilayotgan
o`quv kontent ustida bajaradigan xarakatlarini o`qitishni boshqaruvchi
tizim (LMS, bizning misolimizda Moodle)ga hisobot ko`rinishda
yuborib turadi. Masalan bilim oluvchi kontentda mavjud bo`lgan
slayd(bet)larning hammasi bilan tanishgan yoki tanishmaganligi, har bir
slayd(bet)ni o`quvchi qancha vaqt davomida o`rganganligini, bu
standartda (ya`niy SCORM yoki AICC) yaratilgan o`quv kontentni
boshqa LMS tizimiga eksport qilish imkoniyati ham mavjud. Hozirgi
vaqtda mavjud bo`lgan taniqli mualliflik uskunalarining (authoring
tools) ko`pchiligi yaratiladigan o`quv
kontentni aynan SCORM yoki
AICC standarti ko`rinishda eksport qilish imkoniyati mavjud. LMS
tizimlari uchun elektron ta`lim resurslarini aynan SCORM, TinCan API
yoki AICC standart paketlari asosida yaratish tavsiya etiladi
Moodle tizimida o`quv jarayonini tashkillashtirish.
Moodle – Web muhitida o`qitish va on-line rejimdagi darslarni
tashkil qiluvchi kuchli pedagogik dasturiy majmua hisoblanadi. Tizimda
mavjud o`qitish modullari: Forums, Materials, Messenger, Chat,
Exercises, Group work , Student tracking va ancha ko`p bo`lgan boshqa
modullari mavjud. Boshqa LMS lar singari IMS,
SCORM va boshqa
standartlarni qo`llab quvvatlaydi.Tahlillar shuni ko`rsatadiki, boshqa
LMS tizimlarga qaraganda eng ko`p qo`shimcha plagin va modullari
mavjud bo`lgan dasturiy majmua aynan, Moodle dasturiy majmuasi
hisoblanadi.
Ushbu majmuaning asosiy vazifasi o`qituvchi hamda ta`lim
oluvchi o`rtasidagi turli xil elektron resurslar almashinish,
majmuaga
vazifa va masalalarni joylashtirish orqali ta`lim berish samarasini
oshirish hisoblanadi.
Hozirgi
vaqtda
dunyoning
ko`p
davlatlarining
o`quv
muassasalarida masofaviy ta`lim jarayonini aynan Moodle dasturiy
majmuasidan foydalangan holda tashkillashtirilmoqda.
O`zbekistondagi ko`plab ta`lim muassaslarida aynan virtual ta`lim
muhiti sifatida aynan Moodle dasturiy majmuasi foydalanib
kelinmoqda.
Ochiq kodli Moodle dasturiy majmuasi o`quv jarayonini
boshqaruvchi Web ga yo`naltirilgan maxsus tizim bo`lib, internet
tarmog`ida foydalanishga mo`ljallanilgan.
Tizimni yaratishda ochiq
kodli dasturiy ta`minotlardan foydalanilgan. Uni ishlatish uchun
ma`lumotlar omborini boshqarish dasturi (MySQL yoki PostgreSQL),
PHP prosessori, Web xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan
server zarur. Opersion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan
biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Mac OS X, Novwll
Netware). O`quv moduli yozilayotgan
vaqtda tizimning barqaror
versiyasi moodle 2.5.
Tizimning rasmiy internet manzili:
http://www.moodle.org
LMS/LCMS
tizimlari
elektron
ta`limni
(masofaviy
ta`lim
jarayonini) tashkil etishning asosiy funksiyalarini o`z ichiga oladi.
Bunday
funksiyalarga
o`quvchilarning(o`qituvchilarning,
kurs
yaratuvchi pedagoglarni va boshqa roldagilarni) ro`yihatga olishi,
foydalanuvchilarni o`quv kurslardan chetlashtirish, o`quvchilarning
mustaqil ta`lim olish muhitini yaratish, o`quvchi va o`qituvchilarning
o`zaro individual yoki/va guruh bo`lib hamkorlikda ishlashini (Web2
elementlarini ishlatish orqali) tashkil etish, guruhlar yaratish va ularni
boshqarish, oraliq, joriy va yakuniy nazoratlarni tashkillashtirish va
elektron nazorat turlarini yaratish (elektron
nazorat turlariga yopiq
turdagi test, ochiq turdagi nazorat, moslikni topishga oid, ketma-ketlikni
to`g`ri joylashtirish, bo`sh qoldirilgan joyni to`ldirish va boshqa turlari
kiradi),
har-xil
turdagi
ijtimoiy
so`rovlar
tashkillashtirish,
o`quvchilarning bilim darajasini monitoring qilish, sertifikatlar
(diplomlar) berish imkoniyati, elektron axborot resurslarini (elektron
kutubxonalar)
tashkillashtirish,
elektron
o`quv
resurslarini
eksport/import
qilish imkoniyatlari, tizim foydalanuvchilarining
(o`quvchilar, o`qituvchilar(tyutorlar), kurs yaratuvchi pedagoglarning)
tizimga qachon, qancha vaqt davomida o`quv kontentlar bilan
tanishganligi, qaysi IP adres orqali kirganligini (bu esa qaysi davlatdan
tizimga kirganligini aniqlashga yordam beradi), brauzer va qaysi
operasion tizim orqali kirganligi, tizimda
mavjud fodalanuvchilarning
aktivligini maxsus grafiklar orqali monitoring qilish imkoniyati,
o`qituvchi(tyutor)
(yoki
elektron
kurs
yaratuvchi
pedagoglar)
tomonidan elektron o`quv resurslarni yaratishi, Authoring toolslarda
SCORM, TinCan yoki boshqa standartlar asosida yaratilgan elektron
o`quv
resurslarini
yuklashi,
o`quvchilarning
boshqa
o`quvchilar/o`qituvchilar bilan (CHat, Forum, videokonferensiya,
umumiy elektron doskalar yoki tizimning ichki/tashqi
xabarlar
almashish moduli orqali) muloqatini tashkillashtirish, o`quv jarayonida
