Pedagogik tizim subyektlari va obyektlari, mazmuni, shakllari,
usullari va pedagogik o‘zaro vositalari: ta’lim va tarbiya, ijtimoiy
tashkilotlar faoliyatining o‘zaro elementlar bir qator mavzu-obyekt
sohasida, maqsad va samarali aloqalarga qaratilgan, butlovchi buyum-
lar ta’lim va tarbiya vazifalarini yaxlit va samarali hal qilishda.
Yashirin to‘qnashuvlar – tashqi tajovuzkor harakatlar bo‘lmagan
to‘qnashuvlar, ishtirokchilar bilvosita ta’sir o‘tkazish usullaridan
foydalanadilar.
Tasodifiy to‘qnashuvlar – o‘z-o‘zidan paydo bo‘ladigan nizolar.
Rivojlanishning ijtimoiy holati. L.S. Vigotskiyning fikriga ko‘ra,
ma’lum bir yoshga xos bo‘lgan mutlaqo o‘ziga xos, bola va atrofdagi
haqiqat o‘rtasidagi eksklyuziv, noyob va takrorlanmas munosabatlar,
birinchi navbatda ijtimoiy; ma’lum bir davrda rivojlanishda yuz
beradigan barcha dinamik o‘zgarishlar uchun boshlang‘ich nuqtani
ifodalaydi.
Ijtimoiy-pedagogik aloqalar – bu tarbiya va ta’lim muammolarini
hal qilish uchun odamlar o‘rtasida maxsus tashkil etilgan
munosabatlardir.
Ijtimoiy-psixologik aloqalar – bu shaxslararo munosabatlarning
psixologik tomoni, shaxsning tashqi dunyo bilan o‘zaro ta’siri va
munosabatlarining individual ongida aks etishi.
Ijtimoiy-psixologik trening – bu shaxsiyatni rivojlantirish
ko‘nikmalarini shakllantirish maqsadida guruhda ishlashning faol
usullaridan foydalanishga yo‘naltirilgan amaliy psixologiya sohasi.
Ijtimoiy motiv – o‘quv jarayonida o‘quvchining boshqa odamga
yo‘nalishi. Burch, mas'uliyat, o‘qitishning ijtimoiy ahamiyatini
anglash, muayyan pozitsiyani egallash istagi - ijtimoiy motivlar.
Sotsiogenez (lotincha
societas - jamiyat va yunoncha
genos - kelib
chiqish) – turli madaniyatlarda va ijtimoiy-iqtisodiy shakllanishlarda
209
sotsializatsiya
xususiyatlari
tufayli
ong,
shaxs,
shaxslararo
munosabatlar paydo bo‘lishi va rivojlanishi.
