|
International Conference on Developments in EducationInternational Conference on Developments in Education
Hosted from Saint Petersburg, Russia
https: econferencezone.org Feb 23
rd
2023
pg. 20
topib o’qiydilar.
Reja
tuzish
«oddiydan
murakkabga»
tamoyili
asosida
asta-sekin
murakkablashtirilib, muayyan izchillikda o’tkazib boriladi. O’quvchilar 1 -sinfda
o’qilgan kichik matnga o’qituvchi rahbarligida so’roq gap tarzida sarlavha
tanlashlari, 2-sinfda kichik maqolaning rejasini o’qituvchi rahbarligida so’roq
yoki darak gap tarzida tuzishlari, 3-sinfda o’qilgan matn rejasini jamoa bo’lib
tuzishlari, 4-sinfda mustaqil reja tuza olishlari kerak.
Rejaning eng oddiy shakli rasmli reja hisoblanadi. Buning uchun avval bolalar
kitobda berilgan rasmlardan matn qismiga mosini tanlashga va uni nomlashga
o’rgatiladi, keyin matn qismiga tayyor rasm berilmaydi, uni bolalarning o’zlari
so’z bilan tasvirlaydilar. Hikoya o’qiladi va qismlari bo’yicha tahlil qilinadi,
so’ng o’quvchilar matnning 1-qismini o’qiydilar, o’qituvchi ulardan qanday rasm
chizish mumkinligini so’raydi. Qolgan qismlari ustida ham ishlar shu tarzda
ishlanadi.O’quvchilar chizgan rasmlariga nom (sarlavha) qo’yadilar. Ular
qo’ygan nom sarlavha doskaga reja qismi tarzida yozib beriladi.
O’quvchilar rasmli reja tuzishdan logik reja tuzishga o’tadilar, logik reja tuzish
quyidagi izchillikda o’rgatiladi:
1.
O’qituvchi qismlarga bo’lingan matnga tanlab reja tuzadi va matn
rejasining o’rnini almashtirib, sarlavha tarzida xattaxtaning chap tomoniga yozib
qo’yadi. O’quvchilar matnning 1-qismini o’qiydilar, shu qism mazmuniga mos
sarlavhani topadilar, uni o’qituvchi xattaxtaning o’ng tomoniga yozadi. Ana shu
tarzda xattaxtada o’qilgan matnning rejasi hosil bo’ladi.
2.
Matn qismlarini tahlil qilish jarayonida o’quvchilar o’qituvchi
rahbarligida har bir qismdagi asosiy g’oyani aniqlaydilar va unga sarlavha
topadilar, o’qituvchi sarlavhalarni reja tarzida xattaxtaga yozib boradi.
3.
Qismlarga bo’linmagan matn tanlanadi, sarlavhalar matn rejasi tartibida
doskaga yoziladi. O’quvchilarga berilgan sarlavhalardan foydalanib, matnni
qismlarga bo’lish topshiriladi. Ular matnni o’qishadi va sarlavhalarga tegishli
qismni ajratadilar.
4.
Qismlarga bo’linmagan matn tanlanadi, sarlavhalar aralash tarzda
xattaxtaga yoziladi. O’quvchilarga yuqoridagiday qismlarga bo’lish topshiriladi.
O’quvchilar matnni o’qib, nisbiy tugallangan qismni ajratadilar va unga mos
sarlavhani xattaxtadan tanlaydilar. Ish shu tarzda davom ettirilib, matn rejasi
tuziladi.
O’quvchilarda reja tuzish ko’nikmasi hosil bo’lgach,ular matnni mustaqil
ravishda qismlarga bo’ladilar.( 3-4- sinf) Har bir qismga reja tuzadilar. Rejani 3-
4- sinflarda darak va atov gap tarzida shakllantiriladilar. Rejada har bir qismi bir
|
| |
