|
Pedagogika 017, 6-son Bosh muharrirBog'liq 4979 197 2017. 6-sonPEDAGOGIKA
2017, 6-son
78
yoritib berilsa, boshqasi deduktiv(muammoli izlanish) metodini qо‘llash orqali
yoritishi mumkin. Bu metodlar esa boshqa bir dars jarayoni uchun umuman
tо‘g‘ri kelmasligi ham mumkin. Metod tanlashning mezonlaridan biri о‘quv
jarayonini tashkil qilishda ta’limning turli metodlaridan foydalanishning
zarurligidir. O‘qituvchi о‘z imkoniyatlari va pedagogik bilim darajasiga tayangan
holda, ta’lim metodini tanlasa, bu orqali yuqori darajadagi о‘quv – tarbiya
natijalariga erishishi mumkin bо‘ladi.
Har bir metod boshqa bir metod bilan birga qо‘llaniladi. Masalan,
reproduktiv va muammoli-izlanish metodi suhbat, kо‘rgazmalar amaliy faoliyat
yordamida qо‘llaniladi. O‘z navbatida, suhbat, kо‘rgazmali va amaliy faoliyat
metodlari ham reproduktiv yoki izlanish metodlari orqali qо‘llanilishi mumkin.
Mehnat ta’limi yо‘nalishida о‘qitiladigan ixtisoslik fanlari obraz, belgi,
tushunchalarni yaratish bilan bog‘liq amaliy vazifalarni ham о‘z ichiga oladi. Ular
kreativlikni rivojlantirish, mantiq bilan sezgi, tasavvurlar bilan xayollar birligi
kabilardir. Bu mashqlar intellektuallikni charxlash maqsadida amalga oshiriladi.
Ta’lim jarayonida faqat tasavvurlarni faollashtirish masalasi maqsad qilib
qо‘yilmaydi, balki ijodiy muhitni yaratish ham kо‘zlanadi. Bu sharoitda talabalar
bilan о‘qituvchilarning hamkorlikdagi ishlari yuzaga chiqadi. Birgalikdagi ijobiy
harakatlar, albatta, о‘rganilayotgan masalaga nisbatan ijobiy yondashuvga turtki
bо‘ladi. Talabalarga tasodifiy vositalar yordamida obraz yaratish topshirig‘i
berilib, ular kichik tо‘qima hikoya va grafikadan iborat bо‘lishi mumkin. Mabodo,
talabada grafik vositalar bilan mukammallashtirish mahorati yetishmasa, vazifani
bajara olmasligi mumkin. Kreativlik (ijodiy qobiliyat) qaysi sohada bо‘lishidan
qat’i nazar, umumiy asosga ega bо‘ladi. Ma’lum bir materialda ishlangan narsa
boshqasiga ham kо‘chirila oladi. Eng asosiy yо‘l tasavvurlar va fikrlarni
uzviylashtiruvchi vosita savollardan iborat qilib belgilanganligidir
1
.
Og‘zaki va yozma ma’lumotlarni kо‘rsatish imkonini beradigan shaklga
aylantirish
qobiliyati
bо‘lajak
mutaxassisning,
ya’ni
mehnat
ta’limi
о‘qituvchisining kasbiy sifati sanaladi. Har xil о‘quv axborotini kо‘rgazmali
shaklga aylantirish nafaqat о‘quv axborotlarni yaxshi о‘zlashtirishga olib keladi,
balki aytish joiz bо‘lsa, bosh miya о‘ng qismida obrazlarning paydo bо‘lishiga,
bilimlarni bir tizimga solishga ko‘maklashadi, olingan bilimlar umumiy ta’lim va
1
|
| |
