PEDAGOGIKA
2017, 6-son
79
madaniyatni egallash belgisigina bо‘lib qolmay, loyihalash jarayonidagi kasbiy
faoliyatda bevosita muhim о‘rin egallaydi.
Ma’lum bir о‘quv nazariyasini ta’kidlovchi har qanday ibora belgi, jadval
yoki rasm sifatida qayd etilishi mumkin. Aynan shu belgilar, obrazlar
ma’lumotlarni qabul qilish, о‘zlashtirish va qayta ishlash uchun qо‘llanildi.
Vizualizatsiya (kо‘rsatish, kо‘rsatmalilikni tasvirlash) shakli – subyektiv
hodisa; har bir odam о‘zining shaxsiy obrazini yaratishga qodir. Kо‘rsatiladigan
obrazlarning eng asosiy unsurlari nuqta, chiziq, shakl, yо‘nalish, detal, mexanizm,
mashina, obyekt, rang, hajm, masshtab, harakatlardan iborat. Ma’lum bir о‘quv
fanida qо‘llanilgan belgilar dinamik ahamiyat kasb etishi, muntazamlikka ega
bo‘lishi lozim. Mashg‘ulotlarning kirish qismida alohida dars о‘tkazilib, ta’lim
sohasini rivojlantirishda mazkur subyektlardan foydalanish, о‘quv materiallari
belgi va jadval usuliga qо‘yilishi va ularni qanday qо‘llash tо‘g‘risida tushunchalar
beriladi. Dastlabki ma’ruzalar tushunchalar sifatida berilib, ular keyingi
ma’ruzalar uchun asosiy ustun bо‘lib xizmat qilishi kо‘zda tutiladi
1
.
Ijodiy metodlar guruhiga kreativ metodlarni kiritib, bu tavsiya mehnat
ta’limi yо‘nalishi bо‘yicha ta’lim olayotgan talabalarning ta’lim jarayonida
qо‘llanildi. Kreativ metodlar – yangilik yaratish, ijodiy о‘quv masalalarini yechish
natijasi. Ularni talabalar mustaqil ravishda egallaydilar va bu tо‘laligicha о‘zini
kо‘rsatish imkonini beradi.
Shakl yaratishning “kontekstga kirish” tartibi “stillashtirish” (о‘xshatib
chizish) yuzasidan berilgan о‘quv mashg‘ulotlarida juda qо‘l keldi. Stilizatsiya
deganda,
о‘quv
mohiyatiga
kо‘ra,
maqsadga
yо‘naltirilgan
fazoviy
tasavvurlarning shakllanishi nazarda tutiladi. Uning tayanch ustuni sifatida
madaniyatning biron-bir mavjud fenomenini, о‘quv vazifalarini qо‘yish va
yechish kerakli darajada shakllangan kasbiy idrok orqali bajarilishi mumkin. Shu
bois “kontekstga kirish” metodi yuqori kurslarda о‘zini muvaffaqiyatli namoyon
qildi. Talabalar murakkab loyihalash masalalarini uning yordamida bajarish
imkoniyatiga ega bо‘ladilar.
“Kontekstga kirish” metodining pedagogik mohiyati alohida tasavvur etish,
о‘zlashtirish va kasbiy materialni yaratishdir, chunki bu materiallar pedagoglar
tomonidan n holda tо‘planganligi natijasi sanaladi.
1
