|
Pedagogika fakulteti
|
| bet | 6/9 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 53,77 Kb. | | #263802 |
Bog'liq Фарахатова АйсенураFizikaliliq tayarliliq balanin` salamatlilig`i, ha`reket ko`nlikpeleri ha`m sipati, qol muskullari ha`m ko`riwdin` rawajlang`an menen da`liyillenedi. Shaxsiy tayarlig`i, do`gerek a`tirapqa, u`lkenlerge, doslarina, o`simlikler du`n`yasina, ta`biyat ha`diyselerine, shaxsiy ma`deniyatin qa`lipleskenliligin na`zerde tutadi. Aqiliy tayarliliq bala obrizli ha`m logikaliq jaqtan pikirlewi, ko`z aldina keltiriwinin`, adamgershilikliginin`, bilimge qizig`iwshilig`inin`, erkinliginin`, o`zin-o`zi qadag`alawg`a ha`mde oqiw iskerligin baqlaw, esitiw, eslep qaliw, salistiriw siyaqli tiykarg`i tu`rlerin biliwin o`z ishine aladi.
Balanin` mektepte ta`lim aliwi na`tiyjesi onin` ana tilin biliwine ha`m so`ylewinin` qansha da`rejede rawajlang`anlig`ina ko`birek baylanisli boladi. Sonin` ushin barliq oqiw xizmeti mine usilarg`a yag`niy so`ylewinin`, oylawinin` rawajlaniwi, balanin` o`zinen u`lkenlerdin` ja`rdemisiz o`z betinshe erkin pikirley aliwi, tilinin` rawajlang`anlig`i jetiskenliklerinde erkin paydalana aliwi, aytip beriw, ko`z aldina keltiriwlerin da`liyley aliw, tu`sinikli etip bayan etiw siyaqli faktorlar tiykarinda ju`zege shig`adi. Sonday-aq, balanin` mektepte ta`lim aliwi ushin a`meliy intellekt rawajlaniwi yag`niy, onin` ko`rgezbeni siziw, aytip turilatug`in bayaniy tapsirmani orinlawinda a`hmiyetli sanaladi. Demek, arnawli tayarliliq balanin` sawatliliqqa u`yretiw ha`m onin` mekteptin` 1 klass oqiw da`stu`r materialin jeterli da`rejede iyelewi haqqindag`i tu`sinikti qa`liplestiriwdi na`zerde tutadi.
Balalarni mektepte oqitiwdin` na`tiyjeliligin ha`r ta`repleme olardin` tayarliliq da`rejelerine baylanisli boladi. Mektepte oqiwg`a tayarliliq - MShTMsi ha`m shan`araqta mektepke shekemgi ta`rbiya jasindag`i balag`a qoyilatug`in talaplar arqali aniqlanadi. Bul talaplardin` o`zine say ta`repin oqiwshinin` yag`niy sotsial psixologiyaliq orin, ol orinlawg`a tayarlang`an boliwi lazim. Jan`a waziypa ha`m minnetlerinen kelip shig`adi.
Mektepke kiriw bala o`mirindegi a`dettegi turmis ta`rizi, a`tiraptag`ilar menen qatnas sistemasinin` o`zgeriwine baylanisli a`hmiyetli da`wirde bolip esaplanadi. Bala o`mirinde birinshi ma`rte orayliq orindi sotsalliq a`hmiyetke iye bolg`an oqiw iskerligi iyeleydi. Og`an a`dettegidey bolg`an erkin oyin iskerliginen o`zgesheligi, endi ta`lim ma`jbu`riy boladi ha`m birinshi klass oqiwshisinan to`rt muna`sibet talap etiledi Ta`lim xizmetinin` jetekshi tu`ri sipatinda balanin` ku`ndelik turmis protsessin qayta quradi: ku`n ta`rtibi o`zgeredi, erkin oyinlar waqiti qisqaradi. Balanin` erkinligi ha`m birleskenligi, onin` isshen`ligi ha`m intizamliliqqa talaplar artadi. Mektepke shekemgi jasindag`i balaliqqa baylanisli oqiwshinin` o`z is-ha`reketleri, minnetlerin orinlawg`a shaxsiy juwapkershiligi biraz artadi.
Balalardi mektepke tayarlaw, birinshiden balalar baqshasinda ta`rbiyaliq jumisin mektepke shekemgi ta`rbiya jasindag`i balalardi uliwma, ha`r ta`repleme rawajlandiriwdin` joqari da`rejesin ta`miyinleytug`in, ekinshiden balalardi mekteptin` baslawish klasslarinda o`zlestiriwleri lazim bolg`an oqiw pa`nlerin iyelewge arnawli tayarlawdi ta`miyinleytug`in etip sho`lkemlestiriliwin na`zerde tutadi. Sog`an baylanisli zamanago`y psixologiyaliq-pedagogikaliq a`debiyatta (A.V.Zaparojets, A.A.Venger, G.M.Lyamina, G.G.Petrogenko, J.V.Taruntaeva ha`m basqalar) tayarliliq tu`sinigi bala shaxsinin` rawajlandiriw sipatinda aniqlanadi ha`m eki o`z-ara baylanisqan ta`replerde:
«Mektepke oqiwg`a uliwma psixologiyaliq tayarliliq» ha`m «Arnawli tayarliliq» ta`rizinde ko`rip shig`iladi.
Mektepke uliwma tayarliliq MShTM sinin` mektepke shekemgi ta`rbiya jasindag`i balalardi ha`r ta`repleme ta`rbiyalawg`a baylanisli dawamli, maqsetke muwapiq ta`lim-ta`rbiyaliq jumistin` a`hmiyetli juwmag`i sipatinda ju`zege shig`adi.
|
| |
