|
-MAVZU: BIOLOGIK XILMA-XILLIKNI SAQLASH MUAMMOLARI
|
| bet | 3/10 | | Sana | 27.01.2023 | | Hajmi | 1.91 Mb. | | #39717 |
Bog'liq Ekologik madaniyat Мустақил таълим 1, Tashakuroma, Klinik Labarator Diagnostika, Ertak terapiya, Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining ahamiya-fayllar.org, Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining ahamiya-fayllar.org (1), Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi4-MAVZU: BIOLOGIK XILMA-XILLIKNI SAQLASH MUAMMOLARI
“Muammo” organayzerini tо‘ldiring
Muammoning turi
|
Muammoning kelib chiqish sabablari
|
Muammoni yechish yo‘llari va sizning xarakatingiz
|
Biologik xilma-xillikni saqlash
|
1) aholining tez o'sishi va iqtisodiy rivojlanish, Yerning barcha organizmlari va
ekologik tizimlarining yashash sharoitlarida katta o'zgarishlar;
2) inson migratsiyasining kuchayishi, xalqaro savdo va turizmning o'sishi;
3) tabiiy suvlar, tuproq va havo ifloslanishining kuchayishi;
11
«Zamonaviy dunyoda amaliy fanlar: muammolar va
yechimlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
4) tirik organizmlarning yashash sharoitlarini buzadigan, tabiiy resurslardan
foydalanadigan va mahalliy bo'lmagan turlarni keltirib chiqaradigan
harakatlarning uzoq muddatli oqibatlariga yetarlicha e'tibor bermaslik;
5) bozor iqtisodiyoti sharoitida biologik xilma-xillikning haqiqiy qiymatini va
uning yo'qotishlarini baholashning mumkin emasligi;
6) nazoratsiz ov qilish;
7)
|
Daraxtlarning kesilishini qisqartirish va ko’proq daraxt ekishga urg’u berish, yoqolib ketayotgan hayvon va o’simi turlarinin ko’paytirish’ qo’riqxona tashkil etish, tuproqning cho’llanish jarasini minimallashtirsh.
|
5-MAVZU: CHIQINDILAR MUAMMOSI VA UNI HAL ETISH YO‘LLARI
Keys bayoni: Bugungi kunda insoniyat uchuneng og‘ir global muammo isish havfidir. Global isish muammosi yoki issiqxona effektiga asosiy sabab, atmosferaga har xil gazlarining kо‘p chiqarilishi yoki antropogen oqibatlar ta’siridir. Sivilizatsiya natijasida sanoat va texnika rivojlandi, avtomobillar soni keskinkо‘paydi, о‘rmonlar, о‘tloqlar kamayishi tufayli atmosferada CO2 gazi miqdori oshdi. Sanoat chiqindilari qayta ishlanmasligi ham atmosferaga chiqadigan CO2 gazining oshib ketishiga sabab bо‘lmokda. Demak, u yoki bu tarzda hosil bо‘lgan karbonat angidrid va boshqa zararli gazlar havoga tarqaladi, ularning kо‘zga kо‘rinmaydigan zarrachalari g‘ira-shira pardalar hosil qilib, havoda muallaq suzib turadi.
Keys savollari:
Issiqlik effektining asosiy mexanizmini izohlang?
1895 -yildan 1995-yilgacha Yerdagi o‘rtacha kunlik harorat 100 yillik davr mobaynida 1°C ga ko‘tarilgani aniqlandi. Bu o’z navbatida global isish jarayonini kuchaytiradi. Buning ishlash mexanizmi quyidagicha:
Quyoshdan kelayotgan aksar nurlar yana qayta koinotga chiqib ketishi kerak. Ammo zaharli gazlarni ( Karbonad angdrid, metan, azot oksidi) atmosferaga to’planishi qisqa to'lqinli quyosh nurlarini o'tkazadi, lekin Yerdan qaytarilgan uzun to'lqinli issiqlik nurlanishini ushlab qoladi.
Ozon muammosini izohlang.
Ozon qatlami bu Atmosferaning 20-30 kilometr oralig'ida joylashgan bo’lib, Quyoshdan kelayotgan taxminan 93 dan 99 foizgacha qattiq ultrabinafsha nurlararini ushab qoladi. Havoga ko’k rang berish va barcha yomon hidlarni yo’q qila olish xususiyatiga ega gazdir.
Ammo ifloslangan gazlar Atmosferaga ko’tarilishi natijasida ozon qatlamininng yemirilishiga yokida ozon tuynigining xosil bo’lishiga olib kelmoqda.
Manba:
О‘.E.Xо‘janazarov, SH.T. Yakubjonova, “Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish” о‘quv qо‘llanma, 2018 yil.
Xо‘janazarov О‘.E. va boshqalar. Ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi. T. 2014.
|
| |
