|
Pedagogika va psixologiya
|
| bet | 9/20 | | Sana | 21.02.2024 | | Hajmi | 89,81 Kb. | | #160175 |
Bog'liq Pedagogika va psixologiya-fayllar.org Nafosat tarbiyasi. Odob va nafosat tarbiyasi Did-farosatlilik â -fayllar.orgMexmondustlik uzbek xalkimizga ajoyib bir udum. Xalkimiz uzi chor-nochor
yashaganda xam topganini mexmondan ayamaydi, uning dilini xushnud kilishni istaydi. Bu
saxovatlikning, ulugvorlikning belgisidir.
Buyuk bobokalonimiz A.Navoiy, Ulugbek, boobur kabi daxolar xayotii va faoliyatlari
bilan tanishganimizda, A.Kodiriyning mashxur «Utgan kunlar» romandagi Otabek va
Kumushbibilar usgan xoonadoonlar oila tarbiiyasida, uzaro muamalada yuksak bir odob-
axlok namunasi ekaniga guvox bulamiz. Bu oilalarda ota-oonalarnng farzandlar bilan, xatto
ustoozlarning shogirdlar bilan uzaro muamlada «siz»lab gapirishlar, oiladagi farzandlar va
tengkurtlar xam uzaro suzlashuvda «siz» lab muomala kilishlari nixoyatda ibratlidir. Bu fayzli
urf-odatlarmiz kishilardagii mexr-okibatni, uzaro xurmat-izzatni, urtoklik, dustlik rishtalarni
yanada mustaxkamlashda katta axamiyat kasb etadi. Shuning uchun dono xalkimiz «sen» xam
bir ogizdan chikadi «Siz» xam, deb bekorga aytmagan.
Katta tarbiyaviy axamiyatga ega bulgan oilaviy udumlarmizdan yana biri dasturxon
atrofida utirish, oilaviy ovkatlaanishdir. Odat buyicha dasturxon, atrofdagi oddiy suxbatda
keksalar turda, undan keyin ota-ona, aka, opa, kelin, singil, ukalar utirad. eng yosh bolalar
kattalar yonda utirishlari kerak. Barcha oila a’zolari tuplanib, dasturxonga taom tortilgndan
sung shu yerdagi yosh ulugning ruxsati bilan ovkatga kul uzatiish lozim. Yoshi kattalarni
xurmatlab, ular obrusi va izzatin uz urniga kuyish – odatimizning asosiy maksadidir. Choy
atrofidagi suxbatda choynak, piyola, tagliklarning tozalab yuvib-artilish, xar bir kishi uchun
aloxida piiyola tutlishi gigiena talabi bulsa, choyni uch marta piyolaga kuyib, choynakka
agdarsh xech kanday irim-mirim bulmasdan, balki choy ta’mini bir xilligini ta’minlash uchun
kilinadi. Chooyni yoshi kattalar kuyib, yoshlarga uzatishi esa odobga zid bir xoldir.
Uzbek xalkining turmush tarziga singib ketgan yaxshi va ijobiy urf-odatlarimizning
kupchiligi xalkni, jamiyatni fakatgina yaxshilikka-oljnob inson, axloki pok, jsmoniy soglom,
e’tkodli shaxs bulib yetishishiga xizmat kilib keladi.
Biz yoshlar ota-bobolarimizdan meros bulib kolgan ushbu odatlarni tiklshaga xissa
kushsak ayni muddao buladi. bu esa ularning kelgusi kamolatni, rizku ruzlarining barakasin
va xech kachon zavol kurmasliklarini ta’minlagan bulardik. Zotan doono xalkimiz: «Erdan
ayrlsang xam eldan ayrilma», «el ishini er yigit kilur, er yigiit kadrini el bilur», - deb bejiz
aytmagan. Yoshlarmiz ana shu dono gaplarga amal kilishlari maksadga muvofikdir.
|
| |
