TARBIYADA MILLIY UDUM VA ODATLAR

Download 89,81 Kb.
bet	6/20
Sana	21.02.2024
Hajmi	89,81 Kb.
	#160175

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20

Bog'liq
Pedagogika va psixologiya-fayllar.org
Nafosat tarbiyasi. Odob va nafosat tarbiyasi Did-farosatlilik â -fayllar.org

TARBIYADA MILLIY UDUM VA ODATLAR
Tarixning guvoxlik berishicha, xar bir xalk va millat uzlarining eng ibtidoiy davridan,
ya’ni urugchilik davridan boshlab, uzligini namoyon kilishiga, milliyligini saklab kolishga va
uni tobora rivojlantirib borishga xarakat kilib kelganlar. Tarbiyaning bunday kurinishlari va
uning uziga xos shakllari xilma-xildir. Shu urinda milliy kaxramon Spitamenning
vatanparvarlik yulida olib borgan mardonavor kurashlar yukoridagi fikrimizga dadil bula
oladi.
Ilm-fan mu’jizalar yaratgan Muxammad ibn Muso al-Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy,

Axmad Fargoniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayxon Beruniy va boshka kuplab ajdodlarimiz

kaysi zaminda yashamasin, kaysi tilda asarlar yaratmasin, uz elini, urf-odatlarini
unutmaganlar, doimo «uzbek» degan nomni uluglaganlar.
Milliy an’analarmizni urganishda Maxmud Koshgariy va Yusuf Xos Xojib singari
mashxur siymolar xizmatlari xam bekiyosdir.
Amir Temur, Mirzo Ulugbek, Alisher Navoiy, Zaxiriddin Muxammad Bobur,
Abdulgozi Baxodirxon, Nodirabegim, Usmon Nosir, Abdulla Kodiriy kabi yorkin
siysolarning sa’y-xarakatlarini aytmaysizmi?! Xakikatan xam, bu davr el-yurt tarixini,
madaniyatini va san’atini urganishning oltin davrini tashkil etadi. Urf-odatlar, marosim va
udumlar uz-uzicha boshka xalklar ma’naviyatdan ayricha tarakkiy etmagan kardosh-kozok,
kirgiz, turkman, tojik va ozarbayjon xalklarining ta’sirida yaratilgan, tarakkiy topgan.
Odat-xalklarning ichki munosabatlarini tartibga soluvchi mezon va an’analar
majmuasi. «Odat» suzi udum, urf, an’ana va marosim tushunchalari urnida kullaniladi.
Marosim esa odatning amaliy kurnishidiir. Uzbek xalk juda xam boy xilma-xil odat va
an’analariga ega.

Milliy urf-odatlar, an’analar tarixiy-ijtimoiy kategoriya bulib, ular muayyan millatning
tarixiy tarakkiyoti jarayonida avloddan avlodga utib kelgan ishlab chikarish, tirikchilik,
maishat, xulk-atvor va boshkalarda uziga xoslikka ega bulib, rasm-rusumga aylangan
munosabatlardir. Urf-odatlar asrlar davomida yashab, kishilarning axlokiy normalariga
aylangan xolda, ularning kon-koniga, xatti-xarakatiga, kundalik turmush shakllariga singib
ketadi.

Inson bolasi yoshligidan yaxshi yomon odatlarning kaysinisiga kunikib, urganib

kolgan bulsa, bu odat uni bir umr tark etmaydi. Shuning uchun xam xalkimizda «Yoshlikda
urgangan xunar, uzingga uljaga kolar» kabi makollar bor.
Kuyida tarbiyaviy axamiyatga ega xalk udumlari, urf-odatlaridan ayrimlari ustida fikr
yuritamiz.

Download 89,81 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20

Download 89,81 Kb.