-mavzu.Xavfsizlik plakatlarini osish va ish joyini toʼsish

apparatlarga (avtomatlar, rubilniklar, o‘chirgichlar) «ULANMASIN! ODAMLAR 
ISHLAMOKDA!» deb yozilgan plakatlar osilgan bo‘lishi shart. 
Avtomatlari, rubilniklari va o‘chirgichlari bo‘lmagan 1000 V gacha 
kuchlanishli ulamalarda plakatlar saqlagichlar olib qo‘yilgan joylarga osiladi. 
Tezkor shtangalar bilan boshqariladigan ajratgichlarda plakatlar to‘siqlarga, 
bir qutbli ajratgichlarda esa har bir ajratgichning uzatmasiga osiladi. KTQda 
plakatlar ushbu Qoidalarning 
243
va 
244-bandlariga 
muvofiq osiladi. 
Ajratgichlarning pnevmatik uzatmalarida havoni to‘sadigan surilma 
qopqoqlarga «OCHILMASIN! ODAMLAR ISHLAMOQDA!» deb yozilgan 
plakat osiladi. 
HLda yoki KLda ish bajarish uchun o‘chirilgan ajratgichlarning 
uzatmalariga ishlayotgan brigadalarning sonidan qat’i nazar bitta «ULANMASIN! 
LINIYADA ISH BAJARILMOQDA!» deb yozilgan plakat osilgan bo‘lishi shart. 
Bunday plakat ish joylarini tayyorlashga farmoyish beruvchi va tarmoqda 
ishlayotgan brigadalarning sonini hisobga oluvchi xodimning ko‘rsatmasi bo‘yicha 
osiladi va echiladi. 
Kuchlanish ostida qolgan tok o‘tkazuvchi qismlarni vaqtinchalik to‘sish 
uchun yog‘ochdan yoki boshqa izolyasion materiallardan yasalgan shchitlar, 
shirmalar, ekranlar va boshqalar ishlatilishi mumkin. 
Kuchlanishni olmasdan qo‘yiladigan vaqtinchalik to‘siqlardan tok 
o‘tkazuvchi qismlargacha bo‘lgan masofa ushbu Qoidalarga
 2-ilovada 
ko‘rsatilgan 
masofadan kam bo‘lmasligi shart. 6 — 10 kV kuchlanishli elektr qurilmalarida, 
zarur bo‘lganda, bu masofa 0,35 m gacha kamaytirilishi mumkin. 
Vaqtinchalik to‘siqlarga «TO‘XTA! KUCHLANISH!» deb yozilgan yoki 
mos xavfsizlik plakatlari mahkamlangan bo‘lishi shart. 
6 — 15 kV kuchlanishli elektr qurilmalarida tok o‘tkazuvchi qismlarni 
to‘sqichlar bilan to‘sishning iloji bo‘lmagan holda o‘chirilgan va kuchlanish ostida 
qolgan tok o‘tkazuvchi qismlar orasiga (masalan, o‘chirilgan ajratgichning 
kontaktlari orasiga) izolyasiyalovchi qoplagichlarni qo‘llashga ijozat beriladi. Bu 
izolyasiyalovchi qoplagichlar kuchlanish ostidagi tok o‘tkazuvchi qismlarga tegib 
turishi mumkin. 
Izolyasiyalovchi qoplagichlarni o‘rnatish va olishni IV va III guruhga 
mansub ikki kishi (ulardan biri navbatchi yoki tezkor ta’mirlovchi xodimlardan) 
dielektrik qo‘lqoplar va izolyasiyalovchi shtangalar yoki ombirlardan foydalanib 
bajarishi shart. 
Ish joyi bilan chegaradosh kameralar, shkaflar va panellarning to‘siqlariga 
«TO‘XTA! KUCHLANISH!» deb yozilgan plakatlar osilgan bo‘lishi shart. 
OTQda erda turib, poydevorlarga va alohida konstruksiyalarga o‘rnatilgan 
uskunalarda ishlar bajarilganda ish joyi o‘simlik yoki sintetik tolalardan qilingan 
kanatlar, arqonlar yoki shnurlar bilan (o‘tish uchun joy qoldirilib) to‘silgan 
bo‘lishi, to‘silgan maydon ichiga qaratib to‘siqlarga «TO‘XTA! KUCHLANISH!» 
deb yozilgan plakatlar osilgan bo‘lishi shart. 
Arqonlarni osish uchun ish joyi zonasiga kirmagan konstruksiyalardan, ular 
o‘ralgan maydondan tashqarida qolish sharti bilan foydalanishga ruxsat etiladi. 

Liniya (HL) ajratgichlaridan tashqari butun OTQdan kuchlanish olinganda 
ajratgich o‘rnatilgan tuzilmalar arqonlar bilan to‘silib, to‘silgan maydondan 
tashqariga qaratib «TO‘XTA! KUCHLANISH!» deb yozilgan plakatlar osilgan 
bo‘lishi shart. OTQning ikkilamchi zanjirlarida farmoyish bo‘yicha ishlar 
bajarilganda ish joyini to‘sish talab qilinmaydi. 
HL va KLdan tashqari elektr qurilmalarida tayyorlangan ish joylariga 
«SHU ERDA ISHLANSIN!» deb yozilgan plakat osilgan bo‘lishi shart. 
OTQda ish joyidan u bilan chegaradosh, kuchlanish ostida bo‘lgan 
uchastkalargacha borish mumkin bo‘lgan konstruksiya uchastkalarida yaqqol 
ko‘rinadigan «TO‘XTA! KUCHLANISH!» deb yozilgan plakatlar o‘rnatilgan 
bo‘lishi shart. Bu plakatlarni III guruhga mansub ta’mirlash xodimi ishga 
qo‘yuvchi rahbarligida o‘rnatishi mumkin. 
YUqoriga chiqishga ruxsat etilgan konstruksiyalarga chegaradosh bo‘lgan 
konstruksiyalarning pastki qismida «CHIQMA! O‘LDIRADI!» deb yozilgan 
plakat osilgan bo‘lishi shart. 
Ishlarni bajarish uchun yuqoriga chiqishga ruxsat etilgan statsionar 
narvonlarga va konstruksiyalarga «SHU ERDAN CHIQILSIN!» deb yozilgan 
plakat osilgan bo‘lishi shart. 
Ish to‘liq tugamaguncha ish joylarini tayyorlash paytida qo‘yilgan 
plakatlar va to‘siqlarni olib tashlash yoki boshqa erga ko‘chirish taqiqlanadi. 
Nazorat savollari: 
1.«ULANMASIN! ODAMLAR ISHLAMOKDA!» deb yozilgan 
plakatlar qayerlarga osiladi? 
2.«TO‘XTA! 
KUCHLANISH!» deb yozilgan plakatlar 
qayerlarga osiladi? 
3.«SHU ERDA ISHLANSIN!» deb yozilgan plakat qayerlarga 
osiladi? 
4.«CHIQMA! O‘LDIRADI!» deb yozilgan plakat qayerlarga 
osiladi? 

Download 6,08 Mb.