ulagichlar, quyidagi talablarni qanoatlantirishi shart: 1. Ular yalang‘och egiluvchan qo‘p
tolali mis simdan tayyorlanishi va kesimi bir fazali yoki fazalararo qisqa tutashuv
jarayonida termik bardoshlik talablarini qanoatlantirishi kerak. Lekin kuchlanishi 1000 V
dan yuqori bo‘lgan elektr uskunalari uchun simning kesim yuzasi 25 mm
2
dan, hamda
kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lgan elektr uskunalari uchun esa, kesim yuzasi 16 mm
2
dan
kam bo‘lmasligi zarur. Mis simlar kesimini termik bardoshligi bo‘yicha
tanlab olishda
boshlang‘ich haroratni 30°S, yakuniy haroratni 850°S qabul qilishga ijozat beriladi.
Zamonaviy ko‘chma erga ulagich Ko‘chma himoya erga ulagichlarni qisqa tutashuv
tokidan qizishini hisoblashda, quyidagi sodda formuladan foydalanish tavsiya qilinadi:
- simning minimal ko‘ndalang kesimi, (mm
2
);
- qisqa tutashuv
tokining eng yuqori miqdori, (A); - fiktiv vaqt, (sek). Amaliyotda,
uchun ushbu elektr
uskunasini asosiy rele himoyasining eng katta o‘rnatilgan ishlash vaqti olinishi kerak.
Qisqa tutashuv tokining qiymati yuqori bo‘lgan holda, bitta erga ulagichning termik
mustahkamligi etarli bo‘lmasa, bir nechta parallel erga ulagich o‘rnatishga ruxsat
beriladi.
Bir-biri bilan tutashtiruvchi simlarni shinalarga
ulovchi qisqichning tuzilishi,
ko‘chma erga ulagichdan qisqa tutashuv toki o‘tganda dinamik kuch ta’sirida o‘rnatilgan
joyidan chiqib ketmasligi kerak. Qisqichlar, erga ulagichlarni tok o‘tkazuvchi qismlariga
shtanga yordamida o‘rnatish va olishga mo‘ljallangan moslama bilan jihozlangan bo‘lishi
zarur. Egiluvchan mis sim qisqichga bevosita yoki mustahkam bosimlangan
(presslangan) mis uchlik yordamida ulangan bo‘lishi shart. Sim, ulangan joylaridan
sinmasligi uchun, uni egiluvchan po‘lat simli prujina shaklidagi qobiqga joylashtirish
tavsiya qilinadi. Egiluvchan mis sim tolalarini mexanik shikastlanishlardan saqlash
maqsadida, simni aniq ko‘rinadigan qobiqqa solib qo‘yish ham tavsiya qilinadi.
Simdagi erga ulash uchun mo‘ljallangan uchlik, strubsina ko‘rinishida
yoki erga
ulangan konstruksiya yoki erga ulagich simiga mahkamlanuvchi qisqich tuzilishiga
(barashkasiga) mos holda bajarilishi zarur.
Ko‘chma erga ulagich elementlarining kontakt yuzalari qalaylab oqartirilgandan
so‘ng, presslash, payvandlash yoki bolt bilan mustahkamlab, qattiq ulanishi shart. Buning
uchun kavsharlash man qilinadi. Havo elektr uzatish tarmoqlari simlarini erga ulash
uchun ishlatiladigan ko‘chma erga ulagich uskunalarini, metall ustunlar konstruksiyasiga,
yog‘och ustunlarni erga ulash qurilmasiga yoki maxsus vaqtinchalik erga ulagichga ulash
ruxsat etiladi. Sinash sxemalarida ishlatiladigan ko‘chma erga ulagich simining
ko‘ndalang kesimi kamida 4 mm
2
, elektr uzatish
tarmoqlaridagi ustundan
izolyasiyalangan yashin qaytargich trosslari, hamda ko‘chma uskunalarni (laboratoriya va
h.k) erga ulashda esa, mexanik mustahkamligiga qarab, kamida 10 mm
2
bo‘lishi shart.
Har bir ko‘chma erga ulagichda uning raqami va erga ulovchi simlarning ko‘ndalang
kesimi ko‘rsatilgan bo‘lishi lozim. Bu ma’lumotlar erga ulagichga mahkamlangan
birkaga yoki strubsinaga (uchlikka) o‘yib yozilgan bo‘lishi lozim.
Har bir ko‘chma erga ulagichlarni 3 oyda bir marta ishlatishdan oldin va qisqa
tutashuv toki ta’sirida bo‘lgan
hollarda, ko‘zdan kechirilishi shart. Simlarning ulangan
kontaktlari emirilganda, mexanik mustahkamligi pasayganda, ular erib tushganda, 5
foizdan ko‘p sim tolalari uzilganda va shunga o‘xshash holatlarda ko‘chma erga
ulagichlar ishlatishdan olib tashlanishi kerak.
