Himoyalash erlantirgichi va nollash

:
11-rasm: Elektr tokidan jarohatlanish turlari 
Korxonalarda ishlatiladigan elektr jihoz va qurilmalar ishlovchi jarohatlanishiga 
qashi himoya vositalari sifatida erlantiriladi(zazemlenie) va nollanadi(zanulenie – elektr 
jihoz elektrodvigatelidagi “0” sim tarmoqdan kelgan “0” simga ulanadi) (-rasm A).
Erlantirish rasmda ko‘rsatilganidek – PE-jihoz va dvigatel metall korpuslari 
erlantirish simlari orqali Erga ulanadi. Bunda tarmoqdan kelgan “0” tarmoqqa ham 
qo‘shimcha ravishda ulash amalga oshiriladi. Buning erlantirishning asosiy vazifasi qisqa 
tutashuv sodir bo‘lganida korpusdagi elektr tokini erga ulangan sim orqali erga o‘tkazib 
yuboradi. 
Nollashda elektrodvigatel ichidagi “0” sim tarmoqdagi mavjud bo‘lgan “0” simga 
mahkamlab ulanadi. Tarmoqdagi “0”simni neytral deb belgilanadi va u “+” ham, “-“ ham 
zaryadga ega bo‘lmaydi. Buning asosiy vazifasi tarmoqdagi L tok kuchayib ketganida 
ortiqchasini shu sim orqali tizimdan tashqariga chiqarib yuboriladi. 
Erga o‘tuvchi tok ishchiga ta’sir etishi mumkin bo‘lgan tok, demak, ishchi 
jarohatdan himoyalandi. Hozirgi kunda ko‘p qavatli xonadonlar ham erlantirish orqali 
himoyalananish qurilmasiga ega bo‘lib, buni –rasmda S) sxema bo‘yicha qaralganda ular 
parallel holatda erlantirilishi mumkin. 
Erga ulash orqali xavfsizlikni ta’minlashda erlantiruvchi simlar rangli metallardan 
bo‘lishi qulay bo‘lib hisoblanadi (-rasm). CHunki ularning maksimal qarshiligi 4 Om 
bo‘lishi talab etiladi, rangli metallarning qarshiligi qora po‘latlardan kam bo‘ladi. 
12-rasm: Erga ulagich qurilmalari – asosiy sim va erga ko‘mish vositalari
. 
Erga tok yaxshi o‘tishi uchun tuproqli, nam joy tanlanadi va –rasmda 
ko‘rsatilganidek montaj amalga oshiriladi: 

13-rasm: Erlantirish qurilmasining erga ulanish qismining ko‘rinishi. 
Erlantirishda siming solishtirma qarshiligi hisobga olinadi. SHuni e’tiborga olib 
quyidagi jadvaldagi miqdorlar qabul qilingan: 
Er 
P, Om . m 
CHegaralar
Oldi hisoblarda tavsiya etilgan kattaliklar 
Qum
400-1000 
700 
150-400 
300 
40-150 
100 
Loy
8-70 
40 
Bog‘ eri 
40 
40 
10-50 
20 
Torf
20 
20 
Qarshiligi kam bo‘lgan tuproq tokni o‘zidan yaxshi o‘tkazadi. SHuning uchun ham 
erlantirish uchun nam tuproqli joylar tanlanadi. 
Tayanch so‘z va iboralar: 
Himaya vositasi, ajratgich, halqa, dastak, izolyasiyalovchi qism, elektr uskuna, 
ko‘chma erga ulash, statsionoa erga ulash, to‘siq qurilma, plakat, belgi,to‘siq qurilma, 
erga ulash, nollosh,metall korpus. 
Sinov savollari: 
1. Elektr himoya vositalariga qanday talablar qo‘yiladi? 
2.O‘lchov shtangalari bilan ishlaganda dielektrik qo‘lqopdan foydalanish 
zarurmi?
3. Dielektrik qo‘lqoplarning uzunligi kamida qancha bo‘lishi kerak? 
4. Dielektrik gilamni ishlatishda, uning nimaga ahamiyat berish lozim? 

Download 6,08 Mb.