• Kalit so‘zlar
  • Ключевые слова
  • MINTAQADAGI QISHLOQ AHOLISIGA ALOQA VA AXBOROT XIZMATLARI




    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet115/551
    Sana15.05.2024
    Hajmi15,84 Mb.
    #234763
    1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   551
    Bog'liq
    Asosiy oxirgi 17.05.2023 18.20

    MINTAQADAGI QISHLOQ AHOLISIGA ALOQA VA AXBOROT XIZMATLARI 
    KO‘RSATISHNI EKONOMETRIK MODELLASHTIRISHNI INDIKATIV REJALASHTIRISH 
     
    Nosirov Baxtiyor Nusratovich 
    Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Qarshi filiali 
    nosirovbn@gmail.com tel: +998914543499 
    Annotatsiya. 
    Maqolada xizmat ko‘rsatish sohalari, xususan qishloqlar aholisiga aloqa va 
    axborotlashtirish xizmatlarini ko‘rsatish va uni rivojlantirishning ekonometrik modellari, 
    ekonometrik modellashtirishni indikativ rejalashtirish usullari haqida so‘z yuritilib, olingan 
    natijalar asosida taklif va tavsiyalar berilgan. 
    Kalit so‘zlar:
    xizmat ko‘rsatish sohasi, ekonometrik modellashtirish, imitatsiya modeli, 
    aloqa va axborot xizmatlari, iqtisodiy hisoblar, statik va dinamik parametrlar, sintez, 
    optimallashtirish. 
    Аннотация. 
    В статье рассматриваются сферы услуг, в частности, 
    эконометрические модели развития связи и информационного обслуживания 
    сельского населения, индикативные методы планирования эконометрического 
    моделирования, а также вносятся предложения и рекомендации на основе 
    полученных результатов. 
    Ключевые слова: 
    сфера услуг, эконометрическое моделирование, имитационная 
    модель, услуги связи и информатизации, экономические расчеты, статические и 
    динамические параметры, синтез, оптимизация, индикативное планирование, 
    уравнение регрессии.
     
    Abstract. 
    The article discusses the areas of services, in particular, econometric models 
    for the development of communication and information services to the rural population, 
    indicative methods of planning econometric modeling, and makes suggestions and 
    recommendations based on the results obtained. 
    Key words: 
    service sector, econometric modeling, simulation model, communication 
    and information services, economic calculations, static and dynamic parameters, synthesis, 
    optimization, indicative planning, regression equation. 
    Ijtimoiy – iqtisodiy jarayonlarda zamonaviy axborot texnologiyalarini qo‘llash, joriy 
    etilayotgan texnologik jarayonlarning rivojlanuvchanligi, ushbu texnologiyalarning 
    mobilliligi, xodimlarning texnologiyalarni qo‘llashdagi malaka darajasi va boshqa 
    omillardan tashkil topgan. Ijtimoiy omillarning bandlikka ta’siri mehnat resurslarining 
    yuqori turmush farovonligi darajasiga erishishi natijasida shakllanuvchi shaxsiy 
    xususiyatlar (harakatchanlik, undovchanlik, yangiliklarga intiluvchanlik, kasbiy malakani 
    oshirishga intilish, malaka talablariga javob berishga harakat) paydo bo‘lishi bilan 
    kuzatiladi. 
    2017–2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirishning besh ustuvor 
    yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar strategiyasida “Iqtisodiyot, ijtimoiy soha, boshqaruv 
    tizimiga axborot – kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish” bo‘yicha muhim vazifalar 
    belgilab berildi. Ushbu vazifalarning samarali ijro etish esa mamlakatda intellektual 
    mahsulot va xizmatlar bozorida elektron tijoratdan yanada samarali foydalanish hamda 
    uning samaradorligini iqtisodiy baholashni kengaytirishni, kelgusida elektron 
    hukumatning tashkiliy – iqtisodiy mexanizmlari takomillashtirishni talab etadi. 
    O‘zbekiston aloqa va axborot xizmatlari rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar 
    elektron tijorati kabi rivojlanmagan bo‘lsada, bir qator ko‘rsatkichlar: hukumat 
    darajasidagi e’tibor, internetdan foydalanuvchilarning o‘sish sur’ati, texnik va dasturiy 
    ta’minotning takomillashishi, onlayn xaridlarga bo‘lgan qiziqish hamda boshqa 


    144 
    ko‘rsatkichlar o‘sishi natijasida ushbu soha yaqin kelajakda yuqori darajada rivojlanishini 
    prognoz qilish mumkin. Raqamli iqtisodiyot jahon miqiyosida rivojlanayotgan sharoitda 
    iqtisodiyotni modernizasiyalashtirish, innovasion rivojlantirish, bilimlarga asoslangan 
    iqtisodiyotni qurish bugungi kunning hamda yaqin kelajakning asosiy vazifalaridan 
    hisoblanadi. 
    Mamlakatimiz iqtisodiyotida korxonalarning ishlab chiqarish tarmoqlarini istiqbolli va 
    yuqori texnologiyalarga asoslangan mexanizmlarini takomillashtirishda, ishlab chiqarish 
    potensiali samaradorligini oshirishda ishlab chiqarish jarayonlarini ekonometrik 
    modellashtirish asosida ilmiy tadqiqotlar olib borish muhim ahamiyatga ega bo‘lmoqda. 
    So‘nggi yillarda aloqa va axborotlashtirish sohasiga hukumat tomonidan katta e’tibor 
    berilmoqda. Mamlakatda axborot kommunikasiya texnologiyalari vazirligi tashkil etildi, 
    Aloqa va axborotlashtirishni innovasion rivojlanish strategiyasi amaliyotga joriy etilmoqda. 
    Shu sababdan mamlakatimizda yangi ilmiy–texnikaviy, intellektual faoliyat evolyusion 
    ravishda rivojlanmoqda. Aksariyat intellektual mahsulotlar Fanlar akademiyasi, ilmiy 
    tadqiqot institutlari, oliy ta’lim muassasalari, shuningdek, viloyat aloqa axborotlashtirish 
    davlat unitar korxonalarda yuqori tajribaga ega mutaxassislar tomonidan ishlab chiqiladi 
    va shartnoma asosida aloqa va axborotlashtirish xizmatlar ko‘rsatiladi. 
    Davlat tashkilotlari, ilmiy tadqiqot institutlari va oliy ta’lim muassasalarida ishlab 
    chiqilgan yoki chiqilayotgan aloqa va axborotlashtirish xizmatlari, asosan, indikativ 
    rejalashtirish usulida shakllanib, axborotlashtirish jarayonlari amalga oshirilishi kuzatiladi. 
    O‘zbekistonda keyingi yillarda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha izchil chora-
    tadbirlar amalga oshirilmoqda, davlat organlari va boshqa tashkilotlarda elektron hujjat 
    almashinuvi hamda jismoniy va yuridik shaxslarga xizmat ko‘rsatish uchun elektron tijorat 
    tizimlari bosqichma-bosqich joriy etilmoqda. Shu bilan birga, sohadagi ishlar haqiqiy 
    ahvolining tahlili markazlashgan ma’lumotlar tizimiga integrasiyani ta’minlaydigan yagona 
    axborot – texnologik platformaning mavjud emasligi natijasida joriy etilayotgan dasturiy 
    hujjatlar tarqoq ekanini ko‘rsatmoqda. 
    Tadqiqot jarayonida indekslarni hisoblashda ish bilan band aholining asosiy iqtisodiy 
    faoliyat turlari bo‘yicha taqsimlanishi ko‘rsatkichlaridan foydalanamiz. Ular quyidagi 11 ta 
    asosiy iqtisodiy faoliyat turlarini o‘z ichiga oladi: qishloq, o‘rmon va baliq xo‘jaligi; sanoat; 
    qurilish; savdo; tashish va saqlash; yashash va ovqatlanish xizmatlari; aloqa va 
    axborotlashtirish xizmatlari; moliyaviy va sug‘urta faoliyati; ta’lim; sog‘liqni saqlash va 
    ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish; san’at, ko‘ngil ochish va dam olish. Asosiy iqtisodiy faoliyat 
    turlari tarkibiga kiritilmagan faoliyatlar xizmat ko‘rsatishning boshqa turlari sifatida 
    umumlashtirildi va hisob-kitoblar jami 12 ta iqtisodiy faoliyat turlarida bandlar miqdori 
    asosida Ditrix usulidan foydalanamiz. 
    Ditrix iqtisodiy o‘sish va tarkibiy o‘zgarishlar o‘rtasidagi aloqadorlik yuzasidan olib 
    borgan tadqiqotida absolyut qiymat normasi (

    Download 15,84 Mb.
    1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   551




    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    MINTAQADAGI QISHLOQ AHOLISIGA ALOQA VA AXBOROT XIZMATLARI

    Download 15,84 Mb.
    Pdf ko'rish