257
Mobil ta’limni joriy etish mavzusida tadqiqot olib borayotgan Iordaniyalik tadqiqotchilar
fikriga ko‘ra mobil ta’lim (m-learning) elektron ta’limning kelajakdagi davri uchun kalit
sifatida xizmat qiladi, shu bilan birga, o‘rganish uchun mobil qurilmalardan foydalanish
butun dunyo bo‘ylab oliy o‘quv yurtlari talabalari o‘rtasida ta’lim berishda katta hissa
qo‘shadi. Biroq, mobil ta’lim rivojlangan mamlakatlarda keng tatbiq etilayotgan bo‘lsada,
rivojlanayotgan mamlakatlarda bunday yondashuvning qo‘llanilishi hali o‘ylab ham
ko‘rilmagan. Rivojlanayotgan mamlakatlar bir nechta muammolarga duch kelmoqdalar va
OTMlarda mobil ta’limni qabul qilish bo‘yicha orqada qolmoqdalar [4; 235 – b.].
Iordaniyadagi oliy o‘quv yurtlarida talabalarning mobil ta’limni qabul qilishga
tayyorligiga ta’sir qiluvchi omillar ko‘rib chiqilgan. Natijalar shuni ko‘rsatadiki,
talabalarning mobil ta’limni qabul qilish niyatlariga bir nechta omillar ta’sir qiladi va bular
nisbiy ustunlik, murakkablik, ijtimoiy ta’sir hamda ta’lim jarayonida o‘z-o‘zini boshqarish
kabi sabablarni o‘z ichiga oladi.
M-learning amaliyot jamiyatining paydo bo‘lishi juda muhimdir, chunki ular m-learning
tashabbuslarini amalga oshirishda amaliyotchilar va manfaatdor tomonlar uchun
qiyinchiliklar tug‘diradigan kompaniyaning byurokratik kontekstiga javoban paydo bo‘ladi.
Binobarin, byurokratik sharoitda ishlash natijalari amaliyotchilar va manfaatdor
tomonlarning kontsepsiyalashuvi va amaliyotini shakllantirdi [10; 205 – b.].
Dunyo ta’lim bozorini nufuzli muassasalari o‘zlarining elektron ta’lim tizimlari orqali
ham tayyorlanadigan kadrlari orqali to‘ldirib borishmoqda va yon qo‘shni davlatlarda
infratuzilma maksimal darajada mavjud bo‘lmasada masofaviy oliy ta’lim xizmatini
ko‘rsatish jarayonini allaqachon yo‘lga qo‘yib bo‘lishgan. O‘zbekiston misolida bu masalani
o‘rganadigan bo‘lsak elektron ta’lim xizmatlari 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab joriy
etilishni sinov tariqasida boshladi. Bu qaysidir ma’noda pandemiya sababli ixtiyoriy-
majburiy ma’noli tushuncha asosida yo‘lga qo‘yildi va oldindan tayyorgarlik bois oliy
ta’limda unchalik qiyinchilik sezilmadi.
