Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming

394 
O‘qituvchi sifatida shaxsiy ish rejasiga ega bo‘lish tartibli, diqqatli va samarali bo‘lish 
uchun juda muhimdir. Ushbu rejada maqsadlarni, vazifalarni va ularga erishish muddatlari 
belgilanishi kerak. Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va ularning 
mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta’minlash 
bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun muvofiq ravishda professor-
o‘qituvchilar tarkibining shaxsiy ish rejasini tartibga solish va tizimlashtirish maqsadida 
ushbu maqola ishlab chiqilgan. Oliy ta’lim muassasasi professor-o‘qituvchilar tarkibining 
o‘quv yuklamasi hamda o‘quv-uslubiy, ilmiy-tadqiqot va “ustoz-shogird” ishlarini belgilash 
qoidalari asosida algoritm ishlab chiqiladi. Oliy ta’lim muassasasi professor-o‘qituvchilar 
tarkibining o‘quv, ilmiy-metodik, ilmiy-tadqiqot, tashkiliy-metodik, ma’naviy-axloqiy va 
tarbiyaviy ishlar yuklamasini aniqlash va shu asosida tizimli ishlarni ishlab chiqish[1]. 
Oliy ta’lim muassasasi professor-o‘qituvchilari tarkibi mehnatini normalashtirish har 
o‘quv yili uchun professor-o‘qituvchilar va kafedra mudiri tomonidan tuziladigan hamda 
prorektorlar bilan kelishilgan holda tasdiqlanadigan o‘quv yili bo‘yicha shaxsiy ish 
rejalariga asoslangan holda tizimni tashkillashtirish juda muhimdir. Professor-
o‘qituvchilarning o‘quv yili bo‘yicha shaxsiy ish rejasi tarkibiga o‘quv yuklamasi hamda 
o‘quv-uslubiy, ilmiy-tadqiqot va “ustoz-shogird” ishlarining turlari kiritiladi. Ish turlari 
professor-o‘qituvchilarning o‘quv yili bo‘yicha shaxsiy ish rejalarida to‘liq va aniq aks 
ettiriladi. Joriy o‘quv yili yakunida faqat mazkur o‘quv yili davomida amalga oshirilgan 
ishlar hisobga olinadi. O‘quv yili davomida bajarilgan qo‘shimcha ish turlari professor-
o‘qituvchilarning yillik shaxsiy ish rejalariga kiritib boriladi[2]. Professor-o‘qituvchilarning 
shaxsiy ish rejasi tarkibiga kiritiladigan o‘quv yuklamasi hamda o‘quv-uslubiy, ilmiy-
tadqiqot va “ustoz-shogird” ishlari: to‘liq shtatda faoliyat ko‘rsatayotgan professor-
o‘qituvchilar uchun professor-o‘qituvchilarning lavozimlariga qo‘yilgan malaka talablari 
asosida, to‘liq shtatda bo‘lmagan va o‘rindosh sifatida faoliyat ko‘rsatayotgan professor-
o‘qituvchilar uchun ularning stavkalariga muvofiq tarzda professor-o‘qituvchilarning 
lavozimlariga qo‘yilgan malaka talablari asosida shakllantiriladi. Shuningdek, mehnatga 
haq to‘lashning soatbay shartlari asosida faoliyat ko‘rsatayotgan professor-
o‘qituvchilarning o‘quv yuklamasi ushbu tizimga muvofiq shakllantiriladi [3]. 
Professor-o‘qituvchilarning o‘quv yili bo‘yicha shaxsiy ish rejasining bajarilishi 
muntazam ravishda kafedra mudiri, har semestr yakunida fakultet dekani, dekan 
o‘rinbosarlari, fakultet tuzilmasi bo‘lmagan oliy ta’lim muassasalarida o‘quv bo‘limi (o‘quv-
uslubiy boshqarma) va tegishli yo‘nalishlar bo‘yicha prorektorlar tomonidan nazorat qilib 
boriladi[4]. 
Oliy ta’lim muassasasi o‘qituvchilarining shaxsiy ish rejalarini ishlab chiqishda namuna 
sifatida quyidagi ma’lumotlarni olish mumkin. Ya’ni Dotsent darajasidagi o‘qituvchilar 
talabalarga dars o‘tish ulardga maruza, amaliy ish va loborotoriya ishlari bo‘yicha va 
ulardan tashqari yillik yuklanmalari mavjud bo‘lib, bu borasida ular kafedra tomonidan 
muofiqlashtirilgan ish yuklanmalari bo‘yicha o‘zlarining yillik ishlarini bajarib borishlari 
kerak bo‘ladi. Dotsentlar ilmiy darajasiga ega o‘qituvchilar yillik yuklama sifatida yakka 
mualliflikda va hammualliflikda SCOPUS xalqaro bazasiga kiruvchi jurnallarda maqolalar, 
o‘quv qo‘llanmalar chiqarib borsa maqsadga muvofiq bo‘ladi.. Ustoz shogirt an’analariga 
rioya etgan holda talabalarning shaxsiy va akademik yutuqlarini rivojlantirish maqsadida 
uchrashuvlar o‘tkazib borishi ham talabalarni ilmiy ish olib borishlari uchun yordam 
beradi [5]. 
Bu yuklanmalarni ishlab chiqish bo‘yicha universitet tomonidan qo‘yilgan talablar 
mavjud va shu asosida algoritm ishlab chiqilgan bo‘lib, uning ishlash prinsipi quyidagicha: 

Professor-o‘qituvchilarning shaxsiy ish rejalarini normotivlarga asosan ishlab 
chiqish; 

yuklanmalar darajalar bo‘yicha taqsimlanishi; 

395 

dars mashg‘ulotlari guruhlar va yo‘nalishlar bo‘yicha ajratilishi; 

sinf xonalarning soni ko‘rsatilishi; 

dars mashg‘ulotlar o‘tkazuvchi o‘qituvchilarning bosh vaqtlari xisoblanishi; 

yillik yuklanmalar taqsimlanishi; 

xar bir o‘qituvchining ishlarini taqsimlagan xolatda ularga yuklanmalarni 
bajarishlari uchun muddatlar belgilab berilishi; 

xar bir o‘qituvchining mutaxasisligi bo‘yicha ularga dars mashg‘ulotlari 
taqsimlanishi; 

barcha ish rejalarini bajarganligini tekshirib borish. 
Algoritm o‘z navbarida o‘qituvchilarning darajasiga belgilangan yuklamalar va 
o‘qituvchilarning mutaxasisligi bo‘yicha belgilangan normalar asosida taqsimlanadi. 
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, qo‘yilgan ushbu talablar asosida algoritm ishlab chiqildi 
va uning modeli xam tayyorlandi. Talablarni o‘rganib chiqib, shuni anglash mumkinki 
xozirgi kunda bu ma’lumotlar va yuklanmalarni bitta odam va guruh bo‘lib ishlab chiqish 
ancha noqulayliklar va xatoliklarni keltirib chiqarishi mumkun. Shuni inobatga olgan xolda 
algoritm ishlab chiqish bir qancha yengilliklar tug‘dirishi mumkun. Ya’ni bu algoritm xech 
qanday ortiqcha ish talab etmaydi va uni ishga tushurganingizdan keyin siz shunchaki 
o‘qituvchilarning darajasini belgilaysiz va ularning ism familiyasini kiritasiz. Algoritm esa 
shu asosida sizga o‘qituvchilarning darajasi bo‘yicha qilinishi kerak bo‘lgan ishlarni 
belgilab beradi. 

Download 15,84 Mb.