Qarshi davlat universiteti international scientific and practical conference on algorithms and current problems of programming

638 
8. Muminov B., Muxamadiyev S. DEFINING THE CLASS OF REGULAR SETS //CENTRAL 
ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND COMPUTER SCIENCES (CAJECS). – 2022. – Т. 1. – №. 
3. – С. 6-11. 
9. Б.А.Позин "Современные средства программной инженерии для создания 
открытых прикладных информационных систем" : РосНИИ ИТ и АП : СУБД, 
1995, №1. 
10. Геннадий Бережной "Проблемы создания больших информационных систем": 
PCworld, 1998, №8. 
Jo‘rayev T.N. Talabalar bilimini baholashda bulut texnologiyasidan foydalanish 
TALABALAR BILIMINI BAHOLASHDA BULUT TEXNOLOGIYASIDAN FOYDALANISH 
Jo‘rayev Tuychi Norbutayevich 
orcid: 0000-0002-3687-7360 
Qarshi DU o‘qituvchisi 
Bulut texnologiyasi-bu foydalanuvchilarning internet serverlarida saqlanadigan 
axborotlaridan iborot virtual xotira bo‘lib, jahonda yirik axborot texnologiyalari sohasida 
faoliyat yuritayotgan kompaniyalar tomonidan taklif etilayotgan xizmat turlaridan biri 
hisoblanadi. Ayni vaqtda bu texnologiya uchun bir qancha ta’riflar berilgan bo‘lib, eng qisqa 
va tushunarli ta’rif berishdan ko‘ra sohalarda ushbu axborot texnologiyalari xizmatitdan 
foydalanshning samaradorligini o‘rganish hozirgi kunda dolzarb hisoblanadi. 
Bulutli texnologiyalar asosida taqdim etiladigan xizmatlardan ta’limda foydalanish 
maqsadi virtual olamda axborot ustida bajariladigan amallar, masofaviy ta’lim va bulutli 
dasturlash muhiti kabi vazifalarni bajarishni soddalashtirishdan iborat. Ta’kidlash joizki, 
masofaviy ta’lim resurslari saqlanadigan serverlardagi axborot sig‘imi, ularning dasturiy 
yangilanishi kabi muammolar hozirda ham to‘liq bartaraf etilmagan. Garchi masofaviy 
ta’lim dunyo miqyosida bir necha yillardan beri foydalanishda bo‘lsa-da, bizning 
respublikamizda endi ta’sis etilmoqda. Vaholanki ta’limning bu turi iqtisodiy jihatdan eng 
kam xarajat talab etuvchi va talabgorlarning ko‘pligi bilan boshqalaridan ajralib turadi. 
Ta’lim tizimida ushbu texnologiyadan foydalanish jarayonini Qarshi DUning 
“Informatika o‘qitish metodikasi” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha tahsil olayotgan 
talabalariga ixtisoslik fanlari bo‘yicha o‘quv jarayonini tashkil etishni samaradorligini 
tajribada sinab ko‘rildi. 
Bunda o‘qituvchi va guruh talabalari zamonaviy kompyuter xonasida bo‘lishi va google 
tizimidan ro‘yxatdan o‘tishi talab etiladi. Google foydalanuvchisiga shaxsiy kabinetida 
hujjatlar, rasmlar, bloggerlik, xarita, pochta, tarjima va ta’lim tizimi uchun 
sinfxona(classroom) kabi xizmatlarni taklif etadi(1-rasm). 
1-rasm. google xizmatlari 
Bulut texnologiyasi mobil o‘qishni tashkil qilish uchun platforma sifatida xizmat qilishi 
ham mumkin. Bulut texnologiyasini birinchilardan bo‘lib tatbiq etgan googlening classroom 
xizmati (http://classroom.google.com) foydalanuvchiga darslarni tashkil etish uchun 
elektron kundalik, jurnal, bilimni baholash kabi xizmatlarni taklif etadi. Bu xizmatdan 
foydalanishni taklif etishdan asosiy maqsad ta’lim tizimida masofaviy ta’lim orqali bilim 

639 
samaradorligini yanada oshirish hisoblanadi. Bu texnologiyaning qo‘llanilishi jarayoniga 
sarflanadigan xarajatlarni kamaytirish, o‘quv materiallar turi va sifatini kuzatib borish, 
o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasida ochiq muloqat, o‘quv rejalarini tezkor o‘zgartirish hisobiga 
o‘qitish sifatini oshirish imkonini beradi. 
Talabalar va o‘qituvchi ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng o‘qituvchi yuqorida yuqorida 
ko‘rsatilgan veb manzilni faollashtiriladi va bu manzilda darslarni interfaol tashkil etish 
uchun fan kursini tanlaydi. 
Tizimning bu xizmatida o‘qituvchi kursning nomini tanlashi, o‘quv materiallarini va 
tinglovchilarini kiritishi hamda tinlovchilarning rolini belgilashi talab etiladi. Bu jarayonni 
o‘qituvchi darsgacha hozirgi kunda o‘quv jarayonida foydalanishda bo‘lgan ma’ruza 
matnlari, laboratoriya ishlari, amaliy mashg‘ulot ishlanmalari, glossariy kabi o‘quv 
materiallarini tizimga yuklab qo‘yishi lozim bo‘ladi. 
O‘qituvchi google classroom xizmatini ishga tushiradi va fandagi o‘quv materiallari 
chegaralangan miqdorda yuklaydi. Shu o‘rinda eslatma sifatida ta’kidlash kerakki, tizimdan 
ajratiladigan joy(virtual xotira) ma’lum miqdorda bepul hisoblanadi. Googleda 15GBgacha 
virtual xotiradan joy olish bepul hisoblanib qo‘shimcha xotira qismi uchun to‘lov amalga 
oshirish kerak bo‘ladi. 
Tashkil etilgan virtual sinfga o‘quvchilarni taklif etish jarayoni amalga oshiriladi. Bunda 
talabalar bir-birlari tashkil etgan kurslarga tinglovchi sifatida kursdoshlarini ro‘yxatiga 
kiritishlari mumkin. Bu esa talabalarni tizimdan foydalanish ko‘nikmalarini yanada 
shakllantirish uchun xizmat qiladi. 
Tizimda bilimni baholashda nazoratning bir nechta turlaridan foydalanish imkoniyati 
mavjud(2-rasm). 
2-rasm. Nazorat turlari 
Xulosa qilib aytganda, bulut texnologiyasini o‘quv jarayonida qo‘llash talablarning 
kompyuterli o‘qitish texnoogiyasi bo‘yicha dunyoqarashini kengaytirish imkoniyati 
yaratishga xizmat qiladi. 
Zamonaviy axborot kommunikatsion texnologiyalar bo‘yicha bilim, ko‘nikma va 
malakalari oshadi. Bu esa talabalarni o‘z sohalari bo‘yicha yetuk kadr bo‘lib yetishishiga 
ko‘maklashadi. 

Download 15,84 Mb.