638
8. Muminov B., Muxamadiyev S. DEFINING THE CLASS OF REGULAR SETS //CENTRAL
ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND COMPUTER SCIENCES (CAJECS). – 2022. – Т. 1. – №.
3. – С. 6-11.
9. Б.А.Позин "Современные средства программной инженерии для создания
открытых прикладных информационных систем" : РосНИИ ИТ и АП : СУБД,
1995, №1.
10. Геннадий Бережной "Проблемы создания больших информационных систем":
PCworld, 1998, №8.
Jo‘rayev T.N. Talabalar bilimini baholashda bulut texnologiyasidan foydalanish
TALABALAR BILIMINI BAHOLASHDA BULUT TEXNOLOGIYASIDAN FOYDALANISH
Jo‘rayev Tuychi Norbutayevich
orcid: 0000-0002-3687-7360
Qarshi DU o‘qituvchisi
Bulut texnologiyasi-bu foydalanuvchilarning internet serverlarida saqlanadigan
axborotlaridan iborot virtual xotira bo‘lib, jahonda yirik axborot texnologiyalari sohasida
faoliyat yuritayotgan kompaniyalar tomonidan taklif etilayotgan
xizmat turlaridan biri
hisoblanadi. Ayni vaqtda bu texnologiya uchun bir qancha ta’riflar berilgan bo‘lib, eng qisqa
va tushunarli ta’rif berishdan ko‘ra sohalarda ushbu axborot texnologiyalari xizmatitdan
foydalanshning samaradorligini o‘rganish hozirgi kunda dolzarb hisoblanadi.
Bulutli texnologiyalar asosida taqdim etiladigan xizmatlardan ta’limda foydalanish
maqsadi virtual olamda axborot ustida bajariladigan amallar, masofaviy ta’lim va bulutli
dasturlash muhiti kabi vazifalarni bajarishni soddalashtirishdan iborat. Ta’kidlash joizki,
masofaviy ta’lim resurslari saqlanadigan serverlardagi axborot sig‘imi,
ularning dasturiy
yangilanishi kabi muammolar hozirda ham to‘liq bartaraf etilmagan. Garchi masofaviy
ta’lim dunyo miqyosida bir necha yillardan beri foydalanishda bo‘lsa-da, bizning
respublikamizda endi ta’sis etilmoqda. Vaholanki ta’limning bu turi iqtisodiy jihatdan eng
kam xarajat talab etuvchi va talabgorlarning ko‘pligi bilan boshqalaridan ajralib turadi.
Ta’lim tizimida ushbu texnologiyadan foydalanish jarayonini Qarshi DUning
“Informatika o‘qitish metodikasi” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha tahsil olayotgan
talabalariga ixtisoslik fanlari bo‘yicha o‘quv jarayonini tashkil
etishni samaradorligini
tajribada sinab ko‘rildi.
Bunda o‘qituvchi va guruh talabalari zamonaviy kompyuter xonasida bo‘lishi va google
tizimidan ro‘yxatdan o‘tishi talab etiladi. Google foydalanuvchisiga shaxsiy kabinetida
hujjatlar, rasmlar, bloggerlik, xarita, pochta, tarjima va ta’lim tizimi uchun
sinfxona(classroom) kabi xizmatlarni taklif etadi(1-rasm).
1-rasm. google xizmatlari
Bulut texnologiyasi mobil o‘qishni tashkil qilish uchun platforma sifatida xizmat qilishi
ham mumkin. Bulut texnologiyasini birinchilardan bo‘lib tatbiq etgan googlening classroom
xizmati (http://classroom.google.com) foydalanuvchiga darslarni
tashkil etish uchun
elektron kundalik, jurnal, bilimni baholash kabi xizmatlarni taklif etadi. Bu xizmatdan
foydalanishni taklif etishdan asosiy maqsad ta’lim tizimida masofaviy ta’lim orqali bilim
639
samaradorligini yanada oshirish hisoblanadi. Bu texnologiyaning qo‘llanilishi jarayoniga
sarflanadigan
xarajatlarni kamaytirish, o‘quv materiallar turi va sifatini kuzatib borish,
o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasida ochiq muloqat, o‘quv rejalarini tezkor o‘zgartirish hisobiga
o‘qitish sifatini oshirish imkonini beradi.
Talabalar va o‘qituvchi ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng o‘qituvchi yuqorida yuqorida
ko‘rsatilgan veb manzilni faollashtiriladi va bu manzilda darslarni interfaol tashkil etish
uchun fan kursini tanlaydi.
Tizimning bu xizmatida o‘qituvchi kursning nomini tanlashi, o‘quv
materiallarini va
tinglovchilarini kiritishi hamda tinlovchilarning rolini belgilashi talab etiladi. Bu jarayonni
o‘qituvchi darsgacha hozirgi kunda o‘quv jarayonida foydalanishda bo‘lgan ma’ruza
matnlari, laboratoriya ishlari, amaliy mashg‘ulot ishlanmalari, glossariy kabi o‘quv
materiallarini tizimga yuklab qo‘yishi lozim bo‘ladi.
O‘qituvchi google classroom xizmatini ishga tushiradi va fandagi o‘quv materiallari
chegaralangan miqdorda yuklaydi. Shu o‘rinda eslatma sifatida ta’kidlash kerakki, tizimdan
ajratiladigan joy(virtual xotira) ma’lum miqdorda bepul hisoblanadi. Googleda 15GBgacha
virtual xotiradan joy olish bepul hisoblanib qo‘shimcha xotira qismi uchun to‘lov amalga
oshirish kerak bo‘ladi.
Tashkil etilgan virtual sinfga o‘quvchilarni taklif etish jarayoni amalga oshiriladi. Bunda
talabalar bir-birlari tashkil etgan kurslarga tinglovchi sifatida kursdoshlarini ro‘yxatiga
kiritishlari mumkin. Bu esa talabalarni tizimdan foydalanish ko‘nikmalarini
yanada
shakllantirish uchun xizmat qiladi.
Tizimda bilimni baholashda nazoratning bir nechta turlaridan foydalanish imkoniyati
mavjud(2-rasm).
2-rasm. Nazorat turlari
Xulosa qilib aytganda, bulut texnologiyasini o‘quv jarayonida qo‘llash talablarning
kompyuterli o‘qitish texnoogiyasi bo‘yicha dunyoqarashini kengaytirish imkoniyati
yaratishga xizmat qiladi.
Zamonaviy axborot kommunikatsion texnologiyalar bo‘yicha bilim, ko‘nikma va
malakalari oshadi. Bu esa talabalarni o‘z sohalari bo‘yicha yetuk kadr bo‘lib
yetishishiga
ko‘maklashadi.
