Qarshi davlat universiteti tibbiyot fakulteti davolash va pediatriya ishi kafedrasi




Download 1,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/109
Sana15.11.2023
Hajmi1,24 Mb.
#99164
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   109
Bog'liq
BKP 5 semestr

BIRINCHI NAFAS OLISH MEXANIZMI 
BIRINCHI NAFAS OLISH. Tug‘ish paytida transplatsentar qon aylanishi 
yakunlanadi, bu esa rO2 ning 80 dan to 15 mm.rt.st. gacha kamayishiga, rCO2 
ning 40 dan to 70 mm.rt.st. gacha oshishiga olib keladi, rN esa 7,35 dan ham 
quyiga tushib ketadi. Gipoksemii, giperkapniya, atsidoz, harorat, propriotseptiv, 
taktil impulslar natijasida IV qorinchasi tubi sohasidagi nafas olish markazi 
joylashgan miya ustunining retikulyar shakllanishi stimulyatsiyasi ro‘y beradi. U 
uch qismdan iborat bo‘ladi: medullyar (nafas olish va chiqarish almashinishini 
boshlaydi va yordam beradi), apnoetik va pnevmotaksik. Bola tug‘ilganidan so‘ng 
darhol nafas olish markazi faollashishi, o‘pkaning havo bilan to‘lishi va funksional 
qoldiq sig‘imi shakllanishi, o‘pkaning alveolyar suyuqlikdan xalos bo‘lishi va 
uning ajralishi to‘xtashi, o‘pka tomirlarining kengayishi va o‘pkadagi tomirlar 
qarshiligining pasayishi, o‘pkadagi qon aylanishining oshishi va fetal 
kommunkatsiyalar yopilishi ro‘y beradi. O‘pkaning to‘g‘rlanishi holatiga bog‘liq 
bo‘lmagan holda bola hayotining dastlabki 2–3 kuni davomida o‘pkaning daqiqalik 
havo almashishi kattalarnikiga nisbatan 1.5–2 barobar ko‘proq bo‘ladigan 
tug‘ilishdagi atsidoz kompensatsiyaga yo‘naltirilgan tranzitor giperventilyatsiya 
kuzatiladi. Alveollardagi yuza qatlam tortishishi hajmi regulyatsiyasi tashqi 
tomondan – lipoproteid tabiatli faol moddalar yordamida amalga oshiriladi 
(surfaktant). Surfaktantning asosiy fosfolipidlari – bu fosfatidilxolin (letsitin) va 


sfingomiyelin.Fosfolipidlar sintezi ona qornidagi hayotning 21–23 haftalarida 
boshlanadi. Antenatal davr oxiriga kelib, birinchi nafas olishdagi alveollarning 
ustki tortishishini pasaytiruvchi letsitin darajasi 5–barobar yuqori bo‘ladi. Birinchi 
nafas olish harakati ―gasp‖, ya’ni –chuqur nafas olish va qiyin nafas chiqarish 
holatida amalga oshadi (―inspirator chaqnashlar‖). Birinchi nafas hajmi – 60 ± 20 
ml. Nafas olishning apnoetik turi o‘ziga xos bo‘ladi: beqaror ritm, notekis 
pauzalar, chuqur nafas olishning ustkilari bilan almashinuvi. Nafas olishning ona 
qornidagi hayot bilan moslashishi 30 daqiqadan so‘ng boshlanadi: nafas olish ritmi 
tartibsizligi kamayadi, nafas olish chuqurligi ko‘payib, tezligi pasayadi. 2–3 
soatdan so‘ng chaqaloqning nafas olishi nisbatan maromlashadi. 

Download 1,24 Mb.
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   109




Download 1,24 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Qarshi davlat universiteti tibbiyot fakulteti davolash va pediatriya ishi kafedrasi

Download 1,24 Mb.
Pdf ko'rish