• Xalqum Xalqum
  • ANATOMIK FIZIOLOGIK XUSUSIYATLARI




    Download 1,24 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet5/109
    Sana15.11.2023
    Hajmi1,24 Mb.
    #99164
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   109
    Bog'liq
    BKP 5 semestr

    ANATOMIK FIZIOLOGIK XUSUSIYATLARI 
    Nafas olish yo‘llari 3 bo‘limdan iborat bo‘ladi:
    – yuqori; (burun va xalqum); 
    – o‘rta (hiqildoq, traxeya va bronxlar); 
    – quyi (bronxiollar va alveollar). 
    Burun 
    1. Tug‘ilganda burun nisbatan kichik bo‘lib, burun yo‘llari tor bo‘ladi. 
    2. Chaqaloqda pastki burun chag‘onog‘i bo‘lmaydi, ular 4 yoshga kelib 
    shakllanadi..
    3. Chaqaloqning to‘la rivojlanmagan shilliqosti to‘qimalari 8–9 yoshlarda yetiladi. 
    4. Burunning 6 qo‘shimcha bo‘shlig‘ining yoshga doir xususiyatlari: ularning 
    rivojlanishining boshlanishi va tugallanishi
    Burun va qo‘shimcha bo‘shliqlarning vazifasiga yana quyidagilar kiradi: 
    himoya,nutq rezonatori va hid sezish (inglizcha smell).
    Xalqum 
    Xalqum — bu nafas olish va ovqat hazm qilish tizimlarining tutashgan joyi. 
    U 3 qismdan iboart: yuqori — burunga oid (dimog‘), o‘rta — og‘izga oid va quyi 
    — hiqildoqqa oid. Ko‘p jihatdan yoshga oid xususiyatlari bilan ajralib turadi: 


    1) nisbatan kichik va tor;
    2) yevstaxiy (XVI asr italyan shifokori) (eshitish) nayi, quloqdagi nog‘ora parda 
    bo‘shlig‘ini burun-xalqum bo‘llig‘i bilan tutashtirib turadigan kanal, emizikli 
    bolalarda ular keng, qisqa, to‘g‘ri va gorizontal joylashgan bo‘ladi; ular muntazam 
    ingichkalashib, uzunlashib, egri-bugri a yuqori burchagi tepaga qaragan holatda 
    joylashadi;
    3) Xalqumda joylashgan Voldeyyer-Pirogov halqasi (XIX–XX asr nemis anatomi 
    va gistologi, XIX asr rus olimi va jarrohi) tarkibiga 6 bodomcha bezlari kiradi: 
    – 2 tanglay (old va orqa tanglay yoychalari orasida); 
    – 2 nay (yevstaxiy naylari yonida); 
    – 1 xalqum (burun-halqum tepa qismida); 
    – 1 til ( til ildizi sohasida). 
    Chaqaloqning tanglay bodom bezlari old va orqa tanglay yoylari orasida 
    bo‘lib, ko‘rik paytida ular ko‘rinmaydi. Chaqaloq bir yoshga to‘lishi arafasida ular 
    muntazam kattalashib, old yoychalar chegarasidan chiqadi va shifokor ularning 
    holatini baholashi mumkin. Bolalarning 1 yoshidan 7 yoshigacha tanglay bodom 
    bezlarining kattalashishi yaqqol seziladi (gipertrofiyaning I darajasi) keyin 
    muntazam kichiklashib boradi va old yoychalar chegarasidan chiqib turmaydi. 
    Og‘iz-Xalqum holatini yozayotganda shifokorlar ko‘p holatlarda Xiqildoq so‘zini 
    ishlatishadi. Xiqildoq – bu bo‘shliq, tilning o‘zagi bilan pastdan, tanglay bodom 
    bezlari va yonlama yoylar, yumshoq tanglay va orqa og‘iz-Xalqumning tepa va 
    orqa tarafida tilcha bilan o‘ralgan bo‘m-bo‘shlik. Xiqildoq haqida so‘z ketganda
    belgilangan chegarlardagi shilliq qobiqlarning holati ko‘zda tutiladi. 

    Download 1,24 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   109




    Download 1,24 Mb.
    Pdf ko'rish